تهران، فرشته، خیابان مریم غربی ساختمان کوئین سنتر طبقه اول واحد 106

انواع کشتی‌ تجاری کدامند؟

حمل و نقل دریایی نقش بسیار مهمی در تجارت بین‌الملل ایفا می‌کند و کشتی‌های تجاری، ابزاری مناسب جهت حمل انواع کالا هستند. با توجه به پیشرفت انواع دیگر روش‌های حمل و نقل همانند صنعت هوانوردی، اما همچنان حمل دریایی از اهمیت بالایی برخوردار است به طوری که حدود 90 درصد حمل و نقل کالا در تجارت بین‌المللی در سطح جهان، توسط یکی از انواع کشتی‌ تجاری صورت می‌گیرد. تجارت و حمل و نقل دریایی از زمان ظهور تمدن رواج داشته است به گونه‌ای که سومری‌ها، پیش از میلاد مسیح در منطقه خاورمیانه تجارت منظمی را پایه ریزی کرده و تمامی سواحل این منطقه را به منظور انتقال کالا در بر گرفتند. از همان ابتدا، کشتی‌های تجاری به انواعی اطلاق می‌شد که برای حمل بار مورد استفاده قرار می‌گرفت. 

انواع کشتی تجاری
عناوین مقاله:

امروز نیز کشتی‌های مدرن تجاری با همان تعریف اما در اندازه‌ و شکل‌های مختلفی طراحی و ساخته می‌شوند که تقریبا 90 درصد تجارت جهانی از طریق حمل و نقل دریایی را مدیریت می‌کنند. اندازه‌ کشتی‌های تجاری می‌تواند به کوچکی یک قایق غواصی 6 متری بوده، یا وسعتی عظیم با طول 415 متر داشته باشد.

کشتی‌ها با توجه به اندازه و ساختاری که دارند، برای باربری سه دسته‌ی اصلی از محموله‌ها به کار گرفته می‌شوند؛ شامل محموله‌های خشک، مایع و تخصصی. محموله‌های خشک مانند فله‌ای، کالاهای عمومی، کوره‌های بزرگ و کانتینرها، محموله‌های مایع مثل روغن، نفت و همین‌طور مواد شیمیایی و گازهای مایع و محموله‌های تخصصی شامل مسافران، دام‌ها و پروژه‌های سنگین هستند. در این مقاله مروری بر انواع کشتی‌های تجاری خواهیم داشت.

کشتی‌ جنرال کارگو (کالاهای عمومی) 

اگر چه امروزه بیشتر از کشتی‌های فله بر و کانتینر بر استفاده می‌شود، اما هنوز کشتی‌های حمل کالای عمومی، چند منظوره یا جنرال کارگو  (General Cargo) برای بارگیری و انبار کردن طیف وسیعی از کالاها در حال خدمات رسانی هستند.

این طیف، کالاهای بسیاری مانند محصولات جنگلی، ماشین آلات سنگین، خودرو، ماشین آلات‌ صنعتی، مواد غذایی و کانتینرها را دربر می‌گیرد. تعداد کشتی‌های جنرال نسبت به سایر کشتی‌های بازرگانی بسیار بیشتر است. معمولا بارهایی که برای حمل توسط این کشتی‌ها آماده می‌شوند به صورت بسته بندی و پالت بوده تا محموله‌ها آسیب کمتری دیده و از فضای کشتی به درستی استفاده شود. همچنین بارهایی که فضای زیادی را اشغال می‌کنند در این نوع کشتی‌ها، توسط جرثقیل قابل بارگیری هستند.

کشتی‌ فله‌بر خشک 

همان‌طور که از نام این کشتی‌ها پیداست، از ناو فله ‌بر برای محموله‌های بسته‌بندی نشده و خشک استفاده می‌شود. محموله‌هایی که در این کشتی‌ها حمل می‌شوند، بدون هیچ بسته‌بندی خاصی هستند از جمله غلات، سنگ معدن، سیمان، ذغال سنگ، کود شیمیایی و سایر محموله‌های مشابه.

اندازه‌ی این کشتی‌ها با توجه به نوع باری که حمل می‌کنند بستگی دارد و اندازه آن‌ها از کشتی‌های کوچک تا کشتی‌های غول پیکر با ظرفیت 400000 تن، متفاوت است. این کشتی‌ها با استفاده از تجهیزات بسیاری مانند تسمه‌های نقاله، پمپ‌ها و … بارگیری و تخلیه می‌گردند.

از میانه‌ی صده نوزدهم کشتی‌هایی از این قبیل، آغاز به رفت و آمد در دریاها کردند. امروزه اما کشتی‌های فله‌بر یک سوم ناوگان تجاری جهان را تشکیل می‌دهند. عرشه این نوع کشتی مسطح است و در سرتاسر آن درب‌های ضد آب تعبیه شده که محموله را در مقابل نشت آب حفاظت می‌کنند. بلندترین کشتی فله‌بر خشک حدود 343 متر طول دارد.

از ویژگی‌های مهم کشتی‌های فله ‌بر، هزینه‌ی بسیار کم آن‌ها است، زیرا این کشتی‌ها بسیار بزرگ بوده و می‌توانند کالاهای بسیاری را بدون بسته‌بندی در خود جای ‌دهند. هدف از ساخت این کشتی‌ها، جلوگیری از هزینه‌های بالا برای بسته بندی و بارگیری بوده است.

در کشتی‌های فله‌بر قسمت موتورخانه و محل اقامت سرنشینان در قسمت انتهای کشتی يعنی پاشنه واقع گشته و به منظور حفظ تعادل یک مخزن آب اضافی در قسمت جلو ساخته شده است. برای جلوگیری از صدمات احتمالی و برقراری تعادل کامل در مواقعی که کشتی بدون بار و خالی دریانوردی می نماید مخازنی نیز در گوشه‌ و کف انبارها تعبیه گردیده که در چنین حالتی، از آب پر می‌شوند.

کشتی‌ نفتکش

با استخراج روز افزون نفت و بنا به نیاز مبرم کشورهای صنعتی، پیشرفت در حوزه‌ کشتی سازی به جایی رسید که در اوایل دهه هفتاد میلادی، کشور ژاپن اقدام به ساخت نفتکش‌هایی با ظرفیت 500000 تن نمود و در حال حاضر بنابر آمار و ارقام ارائه شده، نفتکش‌ها بالاترین درصد حمل و نقل دریایی را به خود اختصاص داده‌اند.

این کشتی‌ها برای حمل و نقل نفت خام و فرآورده‌های نفتی استفاده می‌شوند. کشتی‌های نفتکش با اندازه‌های فوق‌العاده بزرگ تولید می‌شوند که باید در دریاهای عمیق رفت و آمد کنند. از ویژگی‌های فنی این کشتی‌ها می‌توان به عایق بودن، مقاومت ساختاری و سیستم پمپاژ نفت اشاره کرد.

گاهی می‌توان تا دو میلیون بشکه نفت را با استفاده از این کشتی‌ها حمل کرد. به دلیل اندازه‌ی بسیار بزرگ این کشتی‌ها، بارگیری و تخلیه در بنادر امکان‌پذیر نیست و این فرآیند در محل‌های بخصوصی انجام می‌گیرد. سطح عرشه در کشتی‌های نفتکش از لوله و پمپ پوشیده شده است که مخصوص حمل و انتقال نفت خام بوده و مدل‌های جدیدتر و پیشرفته‌تر دارای پوشش‌های خاص برای جلوگیری از نشت نفت به آب دریا هستند.

ظرفیت و اندازه این نفتکش‌ها متفاوت است ولی برای طبقه‌بندی آن‌ها حدودی را تعریف کرده‌اند که بر حسب گنجایش نفت خام تقسیم بندی شده‌است:

  • هندی سایز: بین 10000 تا 30000 تن
  • هندی مکس: بین 35000 تا 50000 تن
  • پانا مکس: بین 55000 تا 75000 تن
  • افرا مکس: بین 80000 تا 115000 تن
  • سوئز مکس: بین 120000 تا 150000 تن
  • (Very large crude carrier (VLCC : بین 200000 تا 300000 تن

(Ultra Large Crude Carrier (ULCC : بیش از 300000 تن که بزرگترین آن 550000 تن گنجایش دارد.

کشتی نفتکش

کشتی‌های رو ـ رو

کشتی‌های روـرو، برای حمل بارهای متحرک مانند کامیون‌، اتومبیل‌، تریلر، کامیون‌های نیمه تریلر، اتومبیل‌های راه‌آهن، محموله‌هایی که مستقلا می‌توانند بارگیری و تخلیه شوند مانند کانتینرهای مستقر بر روی تریلر، محموله‌هایی که با استفاده از تجهیزات ویژه جابه جا می‌شوند مانند کانتینر، کالاهای سنگین وزن و کالاهای پالت شده و همین‌طور مسافرانی که با خودروی خود سفر می‌کنند، طراحی شده است.

بزرگترین مزیت این شناورها، سرعت آن‌هاست که استفاده از تجهیزات پیشرفته دلیل سرعت بالای آن‎ها هستند. این کشتی‌ها همچنین دارای چندین عرشه برای وسایل‌ نقلیه بوده که شامل خطوط پارکینگ نیز هستند و برای دسترسی به ساحل توسط یک یا چند رمپ بارگیری به هم متصل می‌شوند. وجود طبقات مختلف و متحرک در کشتی، باعث شده بارگیری به بهترین صورت انجام گیرد.

کشتی‌های روـرو به چهار دسته تقسیم می‌شوند:

  • RO-RO چند منظوره
  • RO-MAX برای حمل مسافر و کالا استفاده می‌شود.
  • RO-RO هایی که مجهز به جرثیقل هستند.
  • RO-RO هایی که در صنعت واردات و صادرات در صنعت خودرو سازی استفاده می‌گردد.

کشتی‌ کانتینربر

همانطور که از اسم این کشتی‌ها انتظار می‌رود، تنها حمل کانتینرها با انواع محمولات بسته‌بندی شده در آن‎‌ها را برعهده دارند. انبار در کشتی‌های کانتینربر اکثرا به صورتی تقسیم بندی شده که کانتینرها را به صورت منظم در خود جای دهد؛ البته که در کشتی‌های مدرن کانتینری دیگر انبار به شکل مجزا وجود ندارد و کل فضای بارگیری یکپارچه است، که این امر باعث سرعت بیشتر در زمان تخلیه و بارگیری می‌شود.

امروزه استفاده از کانتینر توانسته‌ است هم به جهت سهولت حمل و نقل و محافظت کالا و هم به لحاظ اقتصادی، انقلابی در روش‌های حمل و نقل کالا ایجاد نماید. این مزایا به ویژه در حمل یکسره چشمگیرتر است. در حمل یکسره شرکت حمل کننده محموله را از فرستنده در مبداء (کارخانه یا انبار) تحویل گرفته و در مقصد به گیرنده کالا تحویل می‌دهد. این روش اصطلاحأ Door to Door نامیده می‌شود. از امتیازات دیگر کانتینر این است که می توان با هر یک از وسائل نقلیه اعم از کشتی، کامیون، راه آهن و حتی هواپیما، آن‌ها را حمل نمود.

کانتینرها از نظر کاربرد متفاوت هستند؛ مانند کانتینر مخصوص بارهای سبک و سنگین، کانتینر یخچالی برای کالاهای فاسد شدنی و کانتینرهای رو باز که می‌توان بار را از سقف بارگیری یا تخلیه کرد.

در حال حاضر کشتی‌های کانتینربر به ۶ گروه مجزا تقسیم می شوند:
الف) کشتی‌های تغذیه کننده (FEEDER)  با ظرفیت بارگیری ۱۰۰ تا ۵۰۰ TEU
ب) کشتی‌های (FEEDER MAX) با ظرفیت بارگیری۵۰۰ تا ۱۰۰۰  TEU
ج) کشتی‌های (HANDY)  با ظرفیت بارگیری۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰  TEU
د) کشتی‌های (SUB PANAMAX)  با ظرفیت بارگیری۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰  TEU
ه) کشتی‌های (PANAMAX)  با ظرفیت بارگیری حداقل ۳۰۰۰  TEU
و) کشتی‌های (POST PANAMAX)  با ظرفیت بارگیری بیش از۴۰۰۰  TEU

کشتی کانتینربر

کشتی‌های مسافربری

با گسترش صنعت گردشگری، در ساخت کشتی‌های مسافربری نیز پیشرفت چشمگیری ایجاد شده است. تغییرات کلی در ساختمان کشتی از قبیل ایجاد استراحتگاه‌های مجهز و مدرن، این کشتی‌ها را از سایر انواع کشتی‌ها متفاوت ساخته است.

کشتی‌های مسافربری برای حمل و نقل مسافران و وسایل نقلیه در مسافت‌های کوتاه استفاده می‌شوند. این کشتی‌ها با ظرفیت 3000 تا 6000 نفر و با سرعت 30 گره دریایی ساخته شده‌اند.

موتورخانه‌ این کشتی‌ها در ابتدا در قسمت میانی قرار داشت، مخازن آب و سوخت قسمت‌های زیرین کشتی را دربرگرفته و پاشنه‌ی کشتی نیز به محل سکونت ملوانان، آشپزخانه و سالن پذیرایی مهمانان اختصاص یافته بود. اما در تولید مدل‌های جدیدتر و امروزی، محل پذیرایی مسافران به بالای کشتی انتقال یافته است. برخی از این کشتی‌ها دارای امکانات پیشرفته‌ای از جمله هتل‌های لوکس و رستوران‌های مجلل، استخر، سینما و … برای تفریحات دریایی بوده و رمپ ورود خودرو، کابین‌های خصوصی و بیمارستان مجهز به پزشکان متخصص از امکانات تکمیلی این کشتی‌های مسافربر است.

انواع کشتی‌ مسافربری :

  • کشتی‌ بزرگ لاینر: برای سفرهای طولانی کاربرد دارد.
  • کشتی‌ فری: از این کشتی‌ها برای سفرها و مسافت‌های کوتاه استفاده می‌گردد.
  • کشتی‌ تفریحی: این نوع کشتی نیز، هم برای سفرهای طولانی و هم کوتاه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کشتی مسافربری

کشتی‌ LNG

LNG حاصل فرایند میعان گاز طبیعی است که تنها با کشتی‌های LNG قابل حمل به بازارهای مصرف هستند. پس از انتقال، این محصول در پایانه‌ها توسط سیستم‌های تبدیل، مجددا به حالت گاز درمی آید.

در واقع LNG به مصرف کنندگان توان بهره برداری از یک سوخت پاک و در عین حال اقتصادی را می‌دهد. امروزه کشتی‌های حامل LNG، با ایمنی بسیار بالا و به صورت پیوسته در پایانه‌های کشورهایی چون ژاپن و اسپانیا پهلو می‌گیرند و انرژی موردنیاز این کشورها را چه برای مصارف خانگی و چه صنعتی فراهم می‌آورند.

درواقع جریان پایدار جهانی LNG، نشانی از ایمنی بالای این سوخت در انتقال به مصرف کنندگان دارد. استفاده از کشتی‌های دوجداره و اجرای استانداردهای دقیق صنعتی، علاوه بر مدیریت موثر ریسک، این صنعت را به صنعتی نمونه از لحاظ ایمنی تبدیل کرده‌است. طی 45 سال گذشته، این کشتی‌ها بیش از 450000 محموله را صدها میلیون کیلومتر جابجا کرده‌اند.

در این کشتی‌ها تانکر‌های دوجداره‌ای برای جلوگیری از نشت یا شکستن در حوادث طراحی شده‌اند، که حمل، تحت شرایط فشار و درجه حرارت بسیار پایین (256- درجه فارنهایت) انجام می‌شود.

کشتی ال ان جی

کشتی‌ یخچالی

از کشتی‌های یخچالی، برای نقل و انتقال محصولات غذایی که ضروری و مورد استفاده روزمره هستند و همچنین محصولاتی که در زمان کم از بین می‌روند و فاسد می‌شوند، استفاده می‌گردد. این یخچال‌ها نقش بسیار مهمی در حمل و نقل ایفا کرده و می‌توانند بدون هیچ خسارت و ضرری محموله را به مقصد برسانند.

محموله‌هایی مانند میوه، گوشت، موادغذایی فاسدشدنی و … در سردخانه‌های مجهز و متناسب این کشتی‌ها بارگیری و محافظت می‌شوند. بنادری که کشتی‌های یخچالی به آن‌ها تردد می‌کنند باید امکانات ساحلی لازم را داشته باشند.

با ورود کشتی‌های کانتینری که قابلیت حمل کانتینر‌ یخچالی را دارند، تمایل بازار به سمت این نوع از کشتی‌ها کم شده و عدم استقبال در بازار کشتی‌های یخچالی را سبب شده‌‌ است؛ به‌ گونه‌ای که درحال حاضر هیچگونه سفارشی جهت ساخت کشتی‌های جدید از این دست وجود ندارد.

کشتی‌ دام بر

کشتی‌های دام‌بر، برای نقل و انتقال حیواناتی از جمله گاو، گوسفند و … استفاده می‌شوند. بدون کمک چنین کشتی‌هایی، حمل و نقل دام بسیار دشوار یا کاملا غیرممکن است.

این نوع از کشتی‌ها از نظر ظرفیت حمل، قادر به حمل 2000 تا 2500 تن وزن هستند. برخی از این کشتی‌ها دارای سقفی باز هستند که این امکان، از آسیب دیدن حیوانات بر اثر ازدحام جلوگیری می‌کند.

کشتی‌ دوبه بر

این کشتی برای حمل سایر شناورها مخصوصا دوبه‌ها طراحی شده و دارای جرثقیل برای بارگیری و تخلیه دوبه هستند. دوبه شناوری مکعب مستطیل شکل با فضای توخالی است که معمولا موتور یا پیشران به خصوصی ندارد و آن را قایق یا شناوری دیگر بر روی آب می‌کشد یا به جلو می‌راند. دوبه برای حمل کالا به اسکله‌هایی با عمق کم و رودخانه‌هایی که قابل کشتیرانی نیستند، استفاده می‌شود.

برای ساخت این وسیله حمل و نقل از دو روش سنتی و بلوکی استفاده می‌شود. در روش سنتی که مناسب ساخت دوبه‌های کوچک است، ورقه‌های پهن ابتدا به یکدیگر اتصال پیدا می‌کنند و سپس نبشی‌ها به آن قسمت جوش داده می‌شوند. درنهایت این ورقه‌ها به فریم‌های ساخته شده، متصل می‌شوند.

در روش بلوکی، دوبه از بلوک‌های مجزا ساخته می‌شود که در ابتدا به صورت کاملا جداگانه تکمیل شده و درنهایت به یکدیگر متصل خواهند شد. این روش به دقت بسیار زیادی در هنگام تولید نیاز دارد اما زمان ساخت آن به شدت کاهش پیدا می‌کند.

باید به این نکته توجه داشت که درصورت عدم رعایت استانداردها به‌هنگام تولید، بلوک‌ها در زمان اتصال با یکدیگر جفت نخواهند شد. از این وسیله برای حمل بارهای مختلفی استفاده می‌شود که با توجه به بار مدنظر تیپ دوبه تغییر می‌کند تا مناسب حمل بار شود. مثل دوبه‌ی حمل مایعات، خودرو و غلات.

 

تانکرهای شیمیایی

برای حمل مواد شیمیایی مایع و روغن‌های گیاهی از نوع خاصی از تانکرها استفاده می‌شود. محموله‌های شیمیایی مایع براساس سطح اشتعال، سمی بودن، خوردگی و واکنش پذیری به سه دسته  IMO I، II ، III تقسیم می‌شوند. به علت عدم وجود اطلاعات دقیق و کامل از طبقه‌بندی تانکرها، ظرفیت دقیق تانکرهای شیمیایی در دنیا امکان‌پذیر نیست. بدنه این تانکرها از جنس استیل و ضد زنگ ساخته شده است. تانکر نوع  IMO II برای محموله‌های خاص شیمیایی استفاده می‌شود و هزینه بیشتری برای اجاره نسبت به نوع  IMO III دارد.

 

محموله‌های مواد شیمیایی به سه دسته تقسیم می‌شوند :

  • مواد شیمیایی آلی
  • مواد شیمیایی غیرآلی
  • روغن‌های گیاهی

 

یدک کش‌های دریایی

یدک کش‌های دریایی برای کشیدن و هل دادن انواع مختلف کشتی‌ها ساخته شده‌اند. یدک کش‌ها از حجم 447 کیلو وات شروع می‌شوند، قوی‌ترین آن‌ها تا حدود 8277 کیلو وات قدرت دارد. طول آن‌ها 11 تا 61 متر و عرضشان 5/6 تا 17 متر است.

یدک کش دریایی

انواع یدک کشی

  • یدک کشی متداول (towing)
  • پهلو به پهلو یا هل دادن (shifting or pushing)
  • مزیت یدک کشی پهلو به پهلو (shifting)

کاربردهای یدک کش‌ها

  • برای جدا کردن کشتی‌ها از اسکله یا پهلو دادن آن‌ها
  • حمل راهنما
  • به آب اندازی بارج
  • جدا کردن کشتی از اسکله با یدک کش دریایی

از مهم‌ترین اصول یدک کش‌ها محکم بودن طناب اتصال است. این طناب باید به اندازه‌ای محکم باشد تا در هر شرایطی پاره نشود و همچنین محکم بودن محل اتصال به شناوراست، طناب طوری باید محکم باشد که درهنگام یدک کشی آسیبی نبیند.

کشتی چارتری

جالب است بدانید که کلمه چارتری قبل از این که بلیط‌های چارتری رونق بگیرد در صنعت حمل و نقل دریایی به کار گرفته شده است. کشتی چارتری اولین اصطلاحی بود که استفاده شد و بعد از آن به حوزه‌های دیگر حمل و نقل راه یافت.

با وجود اینکه کلمه چارتری در حوزه‌های دیگر وارد شده و استفاده از آن گسترده‌تر شده است، اما همچنان در ترانزیت دریایی استفاده می‌شود. انواع مختلفی از کشتی‌های چارتری وجود دارند، که در دریاها و اقیانوس‌ها شناور هستند.

کشتی‌ها، قایق‌ها و سایر وسایل حمل و نقل دریایی، اغلب به افراد حقیقی تعلق دارند که برای اهدافی مانند تفریح و سرگرمی و حمل خودرو استفاده می‌شوند و ممکن است متعلق به ارگان یا سازمان مشخصی باشد.

حالت دیگر، اغلب افراد حقوقی از کشتی برای اهدافی مانند حمل بار و جابجایی مسافران استفاده نمی‌کنند و آن‌ها را به سازمان‌های ثالثی که از آن‌ها برای اهداف مختلف استفاده می‌کنند، اجاره می‌دهند. این نوع کشتی خواه تفریحی، مسافربری یا باری با نام کشتی چارتری معروف است.

اجاره دادن به معنای چارتر شناخته شده است. چارتر کردن یک مفهوم مهم در بخش تجارت دریایی جهانی است که انواع مختلفی دارد. کلیه ضوابطی که در اجاره کشتی چارتری درج می‌شود برای هر دو طرف توافق نامه ضروری است و بندهای مختلف و سناریوهای احتمالی را شامل می‌شود.

مطابق با قوانین حمل و نقل دریایی باید برای هر نوع اجاره کشتی، سند رسمی تنظیم شود. مالک کشتی اولین طرف قرارداد کشتی چارتری است و فرد یا سازمان که به کشتی نیاز دارد، گیرنده چارتر است و مواردی که باید در قراردادهای کشتی چارتری ذکر کرد از جمله زمان اجاره، هزینه‌ها، اقساط، مقررات مربوط به استفاده و همچنین گزارش‌های دقیق کارشناس از وضعیت کشتی است.

در توافق‌نامه‌ای که برای کشتی چارتری نوشته می‌شود، بندرهای مبدا، مقصد، واسط و محدودیت‌های بار در صورتی که وجود داشته باشد ذکر می‌شود. بیشتر چارترهای سفر توسط چارترکنندگانی انجام می‌شود که کالاها و محموله‌های خاص و محدودی را باید به جایی دیگر بفرستند. برای این مورد، آن‌ها با صاحبان کشتی تماس می‌گیرند و یک کشتی را برای سفر اجاره می‌کنند.

مدت زمان قرارداد کشتی چارتری کاملا معین است و به زمانی می‌گویند که اجاره کننده مجاز است کارهای بارگیری را در بندرگاه به پایان برساند. زمانی که مالک هزینه‌های حمل و نقل را پرداخت می‌کند، انتظار می‌رود که مستاجر روند کار را تسریع کند. در صورتی که زمان این کار بیش از مدت زمانی که مشخص شده در قرارداد باشد، اجاره کننده کشتی باید جریمه پرداخت کند.

مالک اصلی باید تمامی هزینه‌های مربوط به سوخت کشتی و کارکنان کشتی و… را پرداخت کند؛ به همین دلیل مالکان برای جبران این گونه هزینه‌ها، نرخ مبلغ زیادی را از چارتر کننده درخواست می‌کنند. مسئولیت حمل بار و سایر پرداخت‌ها برعهده مالک کشتی است.

شرایط و ویژگی‌های کشتی چارتر

درست است که اجاره کننده کنترل کشتی را به دست می‌گیرد ولی نگهداری از کشتی چارتری همچنان تحت اختیار مالک کشتی است. در توافق نامه‌های بلند مدت نرخ به صورت روزانه محاسبه می‌شود و پرداخت‌ها به صورت هر سه ماه یک بار انجام می‌شود.

در صورت وجود مشکل برای کشتی، چارتر کننده از پرداخت روزانه معاف می‌شود؛ مثلا اگر یک کشتی به دلیل هوای نامناسب دچار مشکل شود و حرکتش متوقف شود، برای زمانی که صرف می‌شود نیازی به پرداخت هزینه روزانه نیست، یا اگر کشتی نیاز به  انجام تعمیرات داشته باشد، زمان مورد نیاز برای تعمیر آن بدون در نظر گرفتن اجاره است.

چارترکننده می‌تواند خدمه کشتی را انتخاب کند و هزینه‌هایی که در طی سفر وجود دارد را پرداخت کند.

در زمان نوشتن قرارداد چارتر کشتی به موارد زیر اشاره نمایید:

  • اسم کشتی
  • مشخصات و ظرفیت و امکانات آن
  • مشخصات و مقدار بار
  • بنادر یا محل‌های بارگیری و تخلیه
  • نرخ کرایه حمل
  • چگونگی پرداخت کرایه و زمان و مکان پرداخت آن
  • تاریخ ورود کشتی به بندر بارگیری
  • مدت زمان و سرعت مجاز تخلیه و بارگیری
  • میزان خسارت معطلی کشتی
  • کشتی حمل و نقل مواد معدنی

 

کشتی حمل و نقل مواد معدنی

یکی از انواع حمل و نقل دریایی است که برای انتقال مواد معدنی از یک مکان به مکان دیگر استفاده می شود. این نوع کشتی ها معمولا برای حمل و نقل مواد معدنی از معادن به کارخانه ها یا از بنادر به مقصدهای دیگر استفاده می شوند. کشتی های حمل و نقل مواد معدنی می توانند انواع مختلفی داشته باشند که هر یک ویژگی ها و کاربردهای خاص خود را دارند.

یکی از انواع کشتی های حمل و نقل مواد معدنی، کشتی های باربری هستند. این نوع کشتی ها برای حمل و نقل بارهای سنگین و مواد معدنی استفاده می شوند. آنها دارای ساختار قوی و مقاومی هستند که امکان حمل بارهای سنگین را فراهم می کند. این کشتی ها معمولا دارای اندازه بزرگی هستند و می توانند حجم بالایی از مواد معدنی را به مقصدهای مختلف حمل کنند.

یکی دیگر از انواع کشتی های حمل و نقل مواد معدنی، کشتی های تانکر هستند. این نوع کشتی ها برای حمل و نقل مواد معدنی مایع مانند نفت، گاز و سایر مواد شیمیایی استفاده می شوند. آنها دارای ساختار و تجهیزات ویژه ای هستند که به آنها امکان حمل و نقل این نوع مواد را می دهد. این کشتی ها بیشتر برای حمل و نقل مواد معدنی مایع از یک بندر به مقصد دیگر استفاده می شوند.

ویژگی های کشتی های حمل و نقل مواد معدنی شامل قدرت و مقاومت بالا، ظرفیت بارگیری بالا، تجهیزات ویژه برای حمل و نقل مواد معدنی، سرعت مناسب برای حمل و نقل مواد معدنی و قابلیت حمل بارهای سنگین و مواد معدنی متنوع است. همچنین، این کشتی ها باید دارای استانداردهای ایمنی و زیست محیطی بالا باشند تا بتوانند مواد معدنی را به صورت ایمن و مطمئن به مقصد حمل کنند.

در نهایت، کشتی های حمل و نقل مواد معدنی نقش بسیار مهمی در صنعت حمل و نقل دارند و امکان حمل و نقل مواد معدنی به صورت اقتصادی و کارآمد را فراهم می کنند. این کشتی ها با توجه به ویژگی های خاص خود، برای حمل و نقل مواد معدنی به صورت تخصصی و کامل بسیار مناسب هستند و نقش بسیار مهمی در اقتصاد جهانی دارند.

 

کشتی حمل و نقل ماهی و محصولات دریایی

کشتی حمل و نقل ماهی و محصولات دریایی یکی از حیاتی‌ترین بخش‌های صنعت حمل و نقل دریایی است که نقش مهمی در انتقال ماهی و محصولات دریایی به سراسر جهان ایفا می‌کند. این نوع حمل و نقل به دلیل ویژگی‌های خاص خود، از حیث تخصصی و مفصل بسیار مهم است و نیازمند بهره‌گیری از تجهیزات و فن‌آوری‌های خاص می‌باشد.

انواع کشتی‌های حمل و نقل ماهی و محصولات دریایی شامل کشتی‌های ماهیگیری، کشتی‌های حمل و نقل ماهی تازه و یخ‌زده، کشتی‌های حمل و نقل محصولات دریایی فرآوری شده مانند ماهی‌های تازه، ماهی‌های کنسروی، صدف‌ها، میگو و سایر محصولات دریایی می‌باشد.

کشتی‌های ماهیگیری از نوعی ویژگی‌های خاص برخوردار هستند که آنها را از سایر انواع کشتی‌ها متمایز می‌کند. این کشتی‌ها معمولاً دارای تجهیزات ماهیگیری حرفه‌ای مانند تجهیزات صید ماهی، تجهیزات نگهداری و نگهداری ماهی و تجهیزات پردازش ماهی می‌باشند. همچنین، این کشتی‌ها باید دارای تجهیزات حفاظت از محیط زیست و حفاظت از منابع دریایی باشند تا به حفظ تعادل اکولوژیک در منابع دریایی کمک کنند.

 

کشتی‌های حمل و نقل ماهی تازه و یخ‌زده نیز باید دارای تجهیزات نگهداری و حفظ تازگی ماهی باشند. این تجهیزات معمولاً شامل سیستم‌های خنک‌کننده، ظروف حفظ تازگی و سیستم‌های مانیتورینگ دما و رطوبت می‌باشد. همچنین، این کشتی‌ها باید دارای تجهیزات مربوط به حفاظت از محیط زیست و حفاظت از منابع دریایی باشند تا به حفظ تعادل اکولوژیک در منابع دریایی کمک کنند.

کشتی‌های حمل و نقل محصولات دریایی فرآوری شده نیز باید دارای تجهیزات مربوط به حفاظت از کیفیت و تازگی محصولات باشند. این تجهیزات ممکن است شامل سیستم‌های تولید یخ، سیستم‌های تولید بخار، سیستم‌های بسته‌بندی و سیستم‌های حفظ تازگی باشند. همچنین، این کشتی‌ها نیز باید دارای تجهیزات حفاظت از محیط زیست و حفاظت از منابع دریایی باشند تا به حفظ تعادل اکولوژیک در منابع دریایی کمک کنند.

در کل، کشتی حمل و نقل ماهی و محصولات دریایی نیازمند بهره‌گیری از تجهیزات و فن‌آوری‌های خاص می‌باشد تا بتواند نقش حیاتی خود را در انتقال این محصولات به سراسر جهان ایفا کند. این تجهیزات باید به گونه‌ای طراحی شده باشند که علاوه بر انجام وظیفه حمل و نقل، به حفظ تازگی و کیفیت محصولات و حفاظت از منابع دریایی کمک کنند.

در این مقاله انواع کشتی‌های پر کاربرد تجاری معرفی شد. تقسیم بندی ارائه شده، کلیه کشتی‌های موجود را پوشش نمی‌دهد و تنها به انواعی از کشتی که کاربرد بیشتری در حمل کالا و مسافر دارند اشاره شد. گروه‌هایی از قبیل کشتی‌های مخصوص حمل دام زنده، کشتی‌های حفاری، کشتی‌های ماهیگیری، جرثقیل‌های شناور و… نیز وجود دارند که در این مقاله گنجانده نشده ‌است.

 

نویسنده: نسرین نادری

حمل و نقل دریایی نقش بسیار مهمی در تجارت بین‌الملل ایفا می‌کند و کشتی‌های تجاری، ابزاری مناسب جهت حمل انواع کالا هستند. با توجه به پیشرفت انواع دیگر روش‌های حمل و نقل همانند صنعت هوانوردی، اما همچنان حمل دریایی از اهمیت بالایی برخوردار است به طوری که حدود 90 درصد حمل و نقل کالا در تجارت بین‌المللی در سطح جهان، توسط یکی از انواع کشتی‌ تجاری صورت می‌گیرد. تجارت و حمل و نقل دریایی از زمان ظهور تمدن رواج داشته است به گونه‌ای که سومری‌ها، پیش از میلاد مسیح در منطقه خاورمیانه تجارت منظمی را پایه ریزی کرده و تمامی سواحل این منطقه را به منظور انتقال کالا در بر گرفتند. از همان ابتدا، کشتی‌های تجاری به انواعی اطلاق می‌شد که برای حمل بار مورد استفاده قرار می‌گرفت. 

انواع کشتی تجاری
عناوین مقاله:

امروز نیز کشتی‌های مدرن تجاری با همان تعریف اما در اندازه‌ و شکل‌های مختلفی طراحی و ساخته می‌شوند که تقریبا 90 درصد تجارت جهانی از طریق حمل و نقل دریایی را مدیریت می‌کنند. اندازه‌ کشتی‌های تجاری می‌تواند به کوچکی یک قایق غواصی 6 متری بوده، یا وسعتی عظیم با طول 415 متر داشته باشد.

کشتی‌ها با توجه به اندازه و ساختاری که دارند، برای باربری سه دسته‌ی اصلی از محموله‌ها به کار گرفته می‌شوند؛ شامل محموله‌های خشک، مایع و تخصصی. محموله‌های خشک مانند فله‌ای، کالاهای عمومی، کوره‌های بزرگ و کانتینرها، محموله‌های مایع مثل روغن، نفت و همین‌طور مواد شیمیایی و گازهای مایع و محموله‌های تخصصی شامل مسافران، دام‌ها و پروژه‌های سنگین هستند. در این مقاله مروری بر انواع کشتی‌های تجاری خواهیم داشت.

کشتی‌ جنرال کارگو (کالاهای عمومی) 

اگر چه امروزه بیشتر از کشتی‌های فله بر و کانتینر بر استفاده می‌شود، اما هنوز کشتی‌های حمل کالای عمومی، چند منظوره یا جنرال کارگو  (General Cargo) برای بارگیری و انبار کردن طیف وسیعی از کالاها در حال خدمات رسانی هستند.

این طیف، کالاهای بسیاری مانند محصولات جنگلی، ماشین آلات سنگین، خودرو، ماشین آلات‌ صنعتی، مواد غذایی و کانتینرها را دربر می‌گیرد. تعداد کشتی‌های جنرال نسبت به سایر کشتی‌های بازرگانی بسیار بیشتر است. معمولا بارهایی که برای حمل توسط این کشتی‌ها آماده می‌شوند به صورت بسته بندی و پالت بوده تا محموله‌ها آسیب کمتری دیده و از فضای کشتی به درستی استفاده شود. همچنین بارهایی که فضای زیادی را اشغال می‌کنند در این نوع کشتی‌ها، توسط جرثقیل قابل بارگیری هستند.

کشتی‌ فله‌بر خشک 

همان‌طور که از نام این کشتی‌ها پیداست، از ناو فله ‌بر برای محموله‌های بسته‌بندی نشده و خشک استفاده می‌شود. محموله‌هایی که در این کشتی‌ها حمل می‌شوند، بدون هیچ بسته‌بندی خاصی هستند از جمله غلات، سنگ معدن، سیمان، ذغال سنگ، کود شیمیایی و سایر محموله‌های مشابه.

اندازه‌ی این کشتی‌ها با توجه به نوع باری که حمل می‌کنند بستگی دارد و اندازه آن‌ها از کشتی‌های کوچک تا کشتی‌های غول پیکر با ظرفیت 400000 تن، متفاوت است. این کشتی‌ها با استفاده از تجهیزات بسیاری مانند تسمه‌های نقاله، پمپ‌ها و … بارگیری و تخلیه می‌گردند.

از میانه‌ی صده نوزدهم کشتی‌هایی از این قبیل، آغاز به رفت و آمد در دریاها کردند. امروزه اما کشتی‌های فله‌بر یک سوم ناوگان تجاری جهان را تشکیل می‌دهند. عرشه این نوع کشتی مسطح است و در سرتاسر آن درب‌های ضد آب تعبیه شده که محموله را در مقابل نشت آب حفاظت می‌کنند. بلندترین کشتی فله‌بر خشک حدود 343 متر طول دارد.

از ویژگی‌های مهم کشتی‌های فله ‌بر، هزینه‌ی بسیار کم آن‌ها است، زیرا این کشتی‌ها بسیار بزرگ بوده و می‌توانند کالاهای بسیاری را بدون بسته‌بندی در خود جای ‌دهند. هدف از ساخت این کشتی‌ها، جلوگیری از هزینه‌های بالا برای بسته بندی و بارگیری بوده است.

در کشتی‌های فله‌بر قسمت موتورخانه و محل اقامت سرنشینان در قسمت انتهای کشتی يعنی پاشنه واقع گشته و به منظور حفظ تعادل یک مخزن آب اضافی در قسمت جلو ساخته شده است. برای جلوگیری از صدمات احتمالی و برقراری تعادل کامل در مواقعی که کشتی بدون بار و خالی دریانوردی می نماید مخازنی نیز در گوشه‌ و کف انبارها تعبیه گردیده که در چنین حالتی، از آب پر می‌شوند.

کشتی‌ نفتکش

با استخراج روز افزون نفت و بنا به نیاز مبرم کشورهای صنعتی، پیشرفت در حوزه‌ کشتی سازی به جایی رسید که در اوایل دهه هفتاد میلادی، کشور ژاپن اقدام به ساخت نفتکش‌هایی با ظرفیت 500000 تن نمود و در حال حاضر بنابر آمار و ارقام ارائه شده، نفتکش‌ها بالاترین درصد حمل و نقل دریایی را به خود اختصاص داده‌اند.

این کشتی‌ها برای حمل و نقل نفت خام و فرآورده‌های نفتی استفاده می‌شوند. کشتی‌های نفتکش با اندازه‌های فوق‌العاده بزرگ تولید می‌شوند که باید در دریاهای عمیق رفت و آمد کنند. از ویژگی‌های فنی این کشتی‌ها می‌توان به عایق بودن، مقاومت ساختاری و سیستم پمپاژ نفت اشاره کرد.

گاهی می‌توان تا دو میلیون بشکه نفت را با استفاده از این کشتی‌ها حمل کرد. به دلیل اندازه‌ی بسیار بزرگ این کشتی‌ها، بارگیری و تخلیه در بنادر امکان‌پذیر نیست و این فرآیند در محل‌های بخصوصی انجام می‌گیرد. سطح عرشه در کشتی‌های نفتکش از لوله و پمپ پوشیده شده است که مخصوص حمل و انتقال نفت خام بوده و مدل‌های جدیدتر و پیشرفته‌تر دارای پوشش‌های خاص برای جلوگیری از نشت نفت به آب دریا هستند.

ظرفیت و اندازه این نفتکش‌ها متفاوت است ولی برای طبقه‌بندی آن‌ها حدودی را تعریف کرده‌اند که بر حسب گنجایش نفت خام تقسیم بندی شده‌است:

  • هندی سایز: بین 10000 تا 30000 تن
  • هندی مکس: بین 35000 تا 50000 تن
  • پانا مکس: بین 55000 تا 75000 تن
  • افرا مکس: بین 80000 تا 115000 تن
  • سوئز مکس: بین 120000 تا 150000 تن
  • (Very large crude carrier (VLCC : بین 200000 تا 300000 تن

(Ultra Large Crude Carrier (ULCC : بیش از 300000 تن که بزرگترین آن 550000 تن گنجایش دارد.

کشتی نفتکش

کشتی‌های رو ـ رو

کشتی‌های روـرو، برای حمل بارهای متحرک مانند کامیون‌، اتومبیل‌، تریلر، کامیون‌های نیمه تریلر، اتومبیل‌های راه‌آهن، محموله‌هایی که مستقلا می‌توانند بارگیری و تخلیه شوند مانند کانتینرهای مستقر بر روی تریلر، محموله‌هایی که با استفاده از تجهیزات ویژه جابه جا می‌شوند مانند کانتینر، کالاهای سنگین وزن و کالاهای پالت شده و همین‌طور مسافرانی که با خودروی خود سفر می‌کنند، طراحی شده است.

بزرگترین مزیت این شناورها، سرعت آن‌هاست که استفاده از تجهیزات پیشرفته دلیل سرعت بالای آن‎ها هستند. این کشتی‌ها همچنین دارای چندین عرشه برای وسایل‌ نقلیه بوده که شامل خطوط پارکینگ نیز هستند و برای دسترسی به ساحل توسط یک یا چند رمپ بارگیری به هم متصل می‌شوند. وجود طبقات مختلف و متحرک در کشتی، باعث شده بارگیری به بهترین صورت انجام گیرد.

کشتی‌های روـرو به چهار دسته تقسیم می‌شوند:

  • RO-RO چند منظوره
  • RO-MAX برای حمل مسافر و کالا استفاده می‌شود.
  • RO-RO هایی که مجهز به جرثیقل هستند.
  • RO-RO هایی که در صنعت واردات و صادرات در صنعت خودرو سازی استفاده می‌گردد.

کشتی‌ کانتینربر

همانطور که از اسم این کشتی‌ها انتظار می‌رود، تنها حمل کانتینرها با انواع محمولات بسته‌بندی شده در آن‎‌ها را برعهده دارند. انبار در کشتی‌های کانتینربر اکثرا به صورتی تقسیم بندی شده که کانتینرها را به صورت منظم در خود جای دهد؛ البته که در کشتی‌های مدرن کانتینری دیگر انبار به شکل مجزا وجود ندارد و کل فضای بارگیری یکپارچه است، که این امر باعث سرعت بیشتر در زمان تخلیه و بارگیری می‌شود.

امروزه استفاده از کانتینر توانسته‌ است هم به جهت سهولت حمل و نقل و محافظت کالا و هم به لحاظ اقتصادی، انقلابی در روش‌های حمل و نقل کالا ایجاد نماید. این مزایا به ویژه در حمل یکسره چشمگیرتر است. در حمل یکسره شرکت حمل کننده محموله را از فرستنده در مبداء (کارخانه یا انبار) تحویل گرفته و در مقصد به گیرنده کالا تحویل می‌دهد. این روش اصطلاحأ Door to Door نامیده می‌شود. از امتیازات دیگر کانتینر این است که می توان با هر یک از وسائل نقلیه اعم از کشتی، کامیون، راه آهن و حتی هواپیما، آن‌ها را حمل نمود.

کانتینرها از نظر کاربرد متفاوت هستند؛ مانند کانتینر مخصوص بارهای سبک و سنگین، کانتینر یخچالی برای کالاهای فاسد شدنی و کانتینرهای رو باز که می‌توان بار را از سقف بارگیری یا تخلیه کرد.

در حال حاضر کشتی‌های کانتینربر به ۶ گروه مجزا تقسیم می شوند:
الف) کشتی‌های تغذیه کننده (FEEDER)  با ظرفیت بارگیری ۱۰۰ تا ۵۰۰ TEU
ب) کشتی‌های (FEEDER MAX) با ظرفیت بارگیری۵۰۰ تا ۱۰۰۰  TEU
ج) کشتی‌های (HANDY)  با ظرفیت بارگیری۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰  TEU
د) کشتی‌های (SUB PANAMAX)  با ظرفیت بارگیری۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰  TEU
ه) کشتی‌های (PANAMAX)  با ظرفیت بارگیری حداقل ۳۰۰۰  TEU
و) کشتی‌های (POST PANAMAX)  با ظرفیت بارگیری بیش از۴۰۰۰  TEU

کشتی کانتینربر

کشتی‌های مسافربری

با گسترش صنعت گردشگری، در ساخت کشتی‌های مسافربری نیز پیشرفت چشمگیری ایجاد شده است. تغییرات کلی در ساختمان کشتی از قبیل ایجاد استراحتگاه‌های مجهز و مدرن، این کشتی‌ها را از سایر انواع کشتی‌ها متفاوت ساخته است.

کشتی‌های مسافربری برای حمل و نقل مسافران و وسایل نقلیه در مسافت‌های کوتاه استفاده می‌شوند. این کشتی‌ها با ظرفیت 3000 تا 6000 نفر و با سرعت 30 گره دریایی ساخته شده‌اند.

موتورخانه‌ این کشتی‌ها در ابتدا در قسمت میانی قرار داشت، مخازن آب و سوخت قسمت‌های زیرین کشتی را دربرگرفته و پاشنه‌ی کشتی نیز به محل سکونت ملوانان، آشپزخانه و سالن پذیرایی مهمانان اختصاص یافته بود. اما در تولید مدل‌های جدیدتر و امروزی، محل پذیرایی مسافران به بالای کشتی انتقال یافته است. برخی از این کشتی‌ها دارای امکانات پیشرفته‌ای از جمله هتل‌های لوکس و رستوران‌های مجلل، استخر، سینما و … برای تفریحات دریایی بوده و رمپ ورود خودرو، کابین‌های خصوصی و بیمارستان مجهز به پزشکان متخصص از امکانات تکمیلی این کشتی‌های مسافربر است.

انواع کشتی‌ مسافربری :

  • کشتی‌ بزرگ لاینر: برای سفرهای طولانی کاربرد دارد.
  • کشتی‌ فری: از این کشتی‌ها برای سفرها و مسافت‌های کوتاه استفاده می‌گردد.
  • کشتی‌ تفریحی: این نوع کشتی نیز، هم برای سفرهای طولانی و هم کوتاه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کشتی مسافربری

کشتی‌ LNG

LNG حاصل فرایند میعان گاز طبیعی است که تنها با کشتی‌های LNG قابل حمل به بازارهای مصرف هستند. پس از انتقال، این محصول در پایانه‌ها توسط سیستم‌های تبدیل، مجددا به حالت گاز درمی آید.

در واقع LNG به مصرف کنندگان توان بهره برداری از یک سوخت پاک و در عین حال اقتصادی را می‌دهد. امروزه کشتی‌های حامل LNG، با ایمنی بسیار بالا و به صورت پیوسته در پایانه‌های کشورهایی چون ژاپن و اسپانیا پهلو می‌گیرند و انرژی موردنیاز این کشورها را چه برای مصارف خانگی و چه صنعتی فراهم می‌آورند.

درواقع جریان پایدار جهانی LNG، نشانی از ایمنی بالای این سوخت در انتقال به مصرف کنندگان دارد. استفاده از کشتی‌های دوجداره و اجرای استانداردهای دقیق صنعتی، علاوه بر مدیریت موثر ریسک، این صنعت را به صنعتی نمونه از لحاظ ایمنی تبدیل کرده‌است. طی 45 سال گذشته، این کشتی‌ها بیش از 450000 محموله را صدها میلیون کیلومتر جابجا کرده‌اند.

در این کشتی‌ها تانکر‌های دوجداره‌ای برای جلوگیری از نشت یا شکستن در حوادث طراحی شده‌اند، که حمل، تحت شرایط فشار و درجه حرارت بسیار پایین (256- درجه فارنهایت) انجام می‌شود.

کشتی ال ان جی

کشتی‌ یخچالی

از کشتی‌های یخچالی، برای نقل و انتقال محصولات غذایی که ضروری و مورد استفاده روزمره هستند و همچنین محصولاتی که در زمان کم از بین می‌روند و فاسد می‌شوند، استفاده می‌گردد. این یخچال‌ها نقش بسیار مهمی در حمل و نقل ایفا کرده و می‌توانند بدون هیچ خسارت و ضرری محموله را به مقصد برسانند.

محموله‌هایی مانند میوه، گوشت، موادغذایی فاسدشدنی و … در سردخانه‌های مجهز و متناسب این کشتی‌ها بارگیری و محافظت می‌شوند. بنادری که کشتی‌های یخچالی به آن‌ها تردد می‌کنند باید امکانات ساحلی لازم را داشته باشند.

با ورود کشتی‌های کانتینری که قابلیت حمل کانتینر‌ یخچالی را دارند، تمایل بازار به سمت این نوع از کشتی‌ها کم شده و عدم استقبال در بازار کشتی‌های یخچالی را سبب شده‌‌ است؛ به‌ گونه‌ای که درحال حاضر هیچگونه سفارشی جهت ساخت کشتی‌های جدید از این دست وجود ندارد.

کشتی‌ دام بر

کشتی‌های دام‌بر، برای نقل و انتقال حیواناتی از جمله گاو، گوسفند و … استفاده می‌شوند. بدون کمک چنین کشتی‌هایی، حمل و نقل دام بسیار دشوار یا کاملا غیرممکن است.

این نوع از کشتی‌ها از نظر ظرفیت حمل، قادر به حمل 2000 تا 2500 تن وزن هستند. برخی از این کشتی‌ها دارای سقفی باز هستند که این امکان، از آسیب دیدن حیوانات بر اثر ازدحام جلوگیری می‌کند.

کشتی‌ دوبه بر

این کشتی برای حمل سایر شناورها مخصوصا دوبه‌ها طراحی شده و دارای جرثقیل برای بارگیری و تخلیه دوبه هستند. دوبه شناوری مکعب مستطیل شکل با فضای توخالی است که معمولا موتور یا پیشران به خصوصی ندارد و آن را قایق یا شناوری دیگر بر روی آب می‌کشد یا به جلو می‌راند. دوبه برای حمل کالا به اسکله‌هایی با عمق کم و رودخانه‌هایی که قابل کشتیرانی نیستند، استفاده می‌شود.

برای ساخت این وسیله حمل و نقل از دو روش سنتی و بلوکی استفاده می‌شود. در روش سنتی که مناسب ساخت دوبه‌های کوچک است، ورقه‌های پهن ابتدا به یکدیگر اتصال پیدا می‌کنند و سپس نبشی‌ها به آن قسمت جوش داده می‌شوند. درنهایت این ورقه‌ها به فریم‌های ساخته شده، متصل می‌شوند.

در روش بلوکی، دوبه از بلوک‌های مجزا ساخته می‌شود که در ابتدا به صورت کاملا جداگانه تکمیل شده و درنهایت به یکدیگر متصل خواهند شد. این روش به دقت بسیار زیادی در هنگام تولید نیاز دارد اما زمان ساخت آن به شدت کاهش پیدا می‌کند.

باید به این نکته توجه داشت که درصورت عدم رعایت استانداردها به‌هنگام تولید، بلوک‌ها در زمان اتصال با یکدیگر جفت نخواهند شد. از این وسیله برای حمل بارهای مختلفی استفاده می‌شود که با توجه به بار مدنظر تیپ دوبه تغییر می‌کند تا مناسب حمل بار شود. مثل دوبه‌ی حمل مایعات، خودرو و غلات.

 

تانکرهای شیمیایی

برای حمل مواد شیمیایی مایع و روغن‌های گیاهی از نوع خاصی از تانکرها استفاده می‌شود. محموله‌های شیمیایی مایع براساس سطح اشتعال، سمی بودن، خوردگی و واکنش پذیری به سه دسته  IMO I، II ، III تقسیم می‌شوند. به علت عدم وجود اطلاعات دقیق و کامل از طبقه‌بندی تانکرها، ظرفیت دقیق تانکرهای شیمیایی در دنیا امکان‌پذیر نیست. بدنه این تانکرها از جنس استیل و ضد زنگ ساخته شده است. تانکر نوع  IMO II برای محموله‌های خاص شیمیایی استفاده می‌شود و هزینه بیشتری برای اجاره نسبت به نوع  IMO III دارد.

 

محموله‌های مواد شیمیایی به سه دسته تقسیم می‌شوند :

  • مواد شیمیایی آلی
  • مواد شیمیایی غیرآلی
  • روغن‌های گیاهی

 

یدک کش‌های دریایی

یدک کش‌های دریایی برای کشیدن و هل دادن انواع مختلف کشتی‌ها ساخته شده‌اند. یدک کش‌ها از حجم 447 کیلو وات شروع می‌شوند، قوی‌ترین آن‌ها تا حدود 8277 کیلو وات قدرت دارد. طول آن‌ها 11 تا 61 متر و عرضشان 5/6 تا 17 متر است.

یدک کش دریایی

انواع یدک کشی

  • یدک کشی متداول (towing)
  • پهلو به پهلو یا هل دادن (shifting or pushing)
  • مزیت یدک کشی پهلو به پهلو (shifting)

کاربردهای یدک کش‌ها

  • برای جدا کردن کشتی‌ها از اسکله یا پهلو دادن آن‌ها
  • حمل راهنما
  • به آب اندازی بارج
  • جدا کردن کشتی از اسکله با یدک کش دریایی

از مهم‌ترین اصول یدک کش‌ها محکم بودن طناب اتصال است. این طناب باید به اندازه‌ای محکم باشد تا در هر شرایطی پاره نشود و همچنین محکم بودن محل اتصال به شناوراست، طناب طوری باید محکم باشد که درهنگام یدک کشی آسیبی نبیند.

کشتی چارتری

جالب است بدانید که کلمه چارتری قبل از این که بلیط‌های چارتری رونق بگیرد در صنعت حمل و نقل دریایی به کار گرفته شده است. کشتی چارتری اولین اصطلاحی بود که استفاده شد و بعد از آن به حوزه‌های دیگر حمل و نقل راه یافت.

با وجود اینکه کلمه چارتری در حوزه‌های دیگر وارد شده و استفاده از آن گسترده‌تر شده است، اما همچنان در ترانزیت دریایی استفاده می‌شود. انواع مختلفی از کشتی‌های چارتری وجود دارند، که در دریاها و اقیانوس‌ها شناور هستند.

کشتی‌ها، قایق‌ها و سایر وسایل حمل و نقل دریایی، اغلب به افراد حقیقی تعلق دارند که برای اهدافی مانند تفریح و سرگرمی و حمل خودرو استفاده می‌شوند و ممکن است متعلق به ارگان یا سازمان مشخصی باشد.

حالت دیگر، اغلب افراد حقوقی از کشتی برای اهدافی مانند حمل بار و جابجایی مسافران استفاده نمی‌کنند و آن‌ها را به سازمان‌های ثالثی که از آن‌ها برای اهداف مختلف استفاده می‌کنند، اجاره می‌دهند. این نوع کشتی خواه تفریحی، مسافربری یا باری با نام کشتی چارتری معروف است.

اجاره دادن به معنای چارتر شناخته شده است. چارتر کردن یک مفهوم مهم در بخش تجارت دریایی جهانی است که انواع مختلفی دارد. کلیه ضوابطی که در اجاره کشتی چارتری درج می‌شود برای هر دو طرف توافق نامه ضروری است و بندهای مختلف و سناریوهای احتمالی را شامل می‌شود.

مطابق با قوانین حمل و نقل دریایی باید برای هر نوع اجاره کشتی، سند رسمی تنظیم شود. مالک کشتی اولین طرف قرارداد کشتی چارتری است و فرد یا سازمان که به کشتی نیاز دارد، گیرنده چارتر است و مواردی که باید در قراردادهای کشتی چارتری ذکر کرد از جمله زمان اجاره، هزینه‌ها، اقساط، مقررات مربوط به استفاده و همچنین گزارش‌های دقیق کارشناس از وضعیت کشتی است.

در توافق‌نامه‌ای که برای کشتی چارتری نوشته می‌شود، بندرهای مبدا، مقصد، واسط و محدودیت‌های بار در صورتی که وجود داشته باشد ذکر می‌شود. بیشتر چارترهای سفر توسط چارترکنندگانی انجام می‌شود که کالاها و محموله‌های خاص و محدودی را باید به جایی دیگر بفرستند. برای این مورد، آن‌ها با صاحبان کشتی تماس می‌گیرند و یک کشتی را برای سفر اجاره می‌کنند.

مدت زمان قرارداد کشتی چارتری کاملا معین است و به زمانی می‌گویند که اجاره کننده مجاز است کارهای بارگیری را در بندرگاه به پایان برساند. زمانی که مالک هزینه‌های حمل و نقل را پرداخت می‌کند، انتظار می‌رود که مستاجر روند کار را تسریع کند. در صورتی که زمان این کار بیش از مدت زمانی که مشخص شده در قرارداد باشد، اجاره کننده کشتی باید جریمه پرداخت کند.

مالک اصلی باید تمامی هزینه‌های مربوط به سوخت کشتی و کارکنان کشتی و… را پرداخت کند؛ به همین دلیل مالکان برای جبران این گونه هزینه‌ها، نرخ مبلغ زیادی را از چارتر کننده درخواست می‌کنند. مسئولیت حمل بار و سایر پرداخت‌ها برعهده مالک کشتی است.

شرایط و ویژگی‌های کشتی چارتر

درست است که اجاره کننده کنترل کشتی را به دست می‌گیرد ولی نگهداری از کشتی چارتری همچنان تحت اختیار مالک کشتی است. در توافق نامه‌های بلند مدت نرخ به صورت روزانه محاسبه می‌شود و پرداخت‌ها به صورت هر سه ماه یک بار انجام می‌شود.

در صورت وجود مشکل برای کشتی، چارتر کننده از پرداخت روزانه معاف می‌شود؛ مثلا اگر یک کشتی به دلیل هوای نامناسب دچار مشکل شود و حرکتش متوقف شود، برای زمانی که صرف می‌شود نیازی به پرداخت هزینه روزانه نیست، یا اگر کشتی نیاز به  انجام تعمیرات داشته باشد، زمان مورد نیاز برای تعمیر آن بدون در نظر گرفتن اجاره است.

چارترکننده می‌تواند خدمه کشتی را انتخاب کند و هزینه‌هایی که در طی سفر وجود دارد را پرداخت کند.

در زمان نوشتن قرارداد چارتر کشتی به موارد زیر اشاره نمایید:

  • اسم کشتی
  • مشخصات و ظرفیت و امکانات آن
  • مشخصات و مقدار بار
  • بنادر یا محل‌های بارگیری و تخلیه
  • نرخ کرایه حمل
  • چگونگی پرداخت کرایه و زمان و مکان پرداخت آن
  • تاریخ ورود کشتی به بندر بارگیری
  • مدت زمان و سرعت مجاز تخلیه و بارگیری
  • میزان خسارت معطلی کشتی
  • کشتی حمل و نقل مواد معدنی

 

کشتی حمل و نقل مواد معدنی

یکی از انواع حمل و نقل دریایی است که برای انتقال مواد معدنی از یک مکان به مکان دیگر استفاده می شود. این نوع کشتی ها معمولا برای حمل و نقل مواد معدنی از معادن به کارخانه ها یا از بنادر به مقصدهای دیگر استفاده می شوند. کشتی های حمل و نقل مواد معدنی می توانند انواع مختلفی داشته باشند که هر یک ویژگی ها و کاربردهای خاص خود را دارند.

یکی از انواع کشتی های حمل و نقل مواد معدنی، کشتی های باربری هستند. این نوع کشتی ها برای حمل و نقل بارهای سنگین و مواد معدنی استفاده می شوند. آنها دارای ساختار قوی و مقاومی هستند که امکان حمل بارهای سنگین را فراهم می کند. این کشتی ها معمولا دارای اندازه بزرگی هستند و می توانند حجم بالایی از مواد معدنی را به مقصدهای مختلف حمل کنند.

یکی دیگر از انواع کشتی های حمل و نقل مواد معدنی، کشتی های تانکر هستند. این نوع کشتی ها برای حمل و نقل مواد معدنی مایع مانند نفت، گاز و سایر مواد شیمیایی استفاده می شوند. آنها دارای ساختار و تجهیزات ویژه ای هستند که به آنها امکان حمل و نقل این نوع مواد را می دهد. این کشتی ها بیشتر برای حمل و نقل مواد معدنی مایع از یک بندر به مقصد دیگر استفاده می شوند.

ویژگی های کشتی های حمل و نقل مواد معدنی شامل قدرت و مقاومت بالا، ظرفیت بارگیری بالا، تجهیزات ویژه برای حمل و نقل مواد معدنی، سرعت مناسب برای حمل و نقل مواد معدنی و قابلیت حمل بارهای سنگین و مواد معدنی متنوع است. همچنین، این کشتی ها باید دارای استانداردهای ایمنی و زیست محیطی بالا باشند تا بتوانند مواد معدنی را به صورت ایمن و مطمئن به مقصد حمل کنند.

در نهایت، کشتی های حمل و نقل مواد معدنی نقش بسیار مهمی در صنعت حمل و نقل دارند و امکان حمل و نقل مواد معدنی به صورت اقتصادی و کارآمد را فراهم می کنند. این کشتی ها با توجه به ویژگی های خاص خود، برای حمل و نقل مواد معدنی به صورت تخصصی و کامل بسیار مناسب هستند و نقش بسیار مهمی در اقتصاد جهانی دارند.

 

کشتی حمل و نقل ماهی و محصولات دریایی

کشتی حمل و نقل ماهی و محصولات دریایی یکی از حیاتی‌ترین بخش‌های صنعت حمل و نقل دریایی است که نقش مهمی در انتقال ماهی و محصولات دریایی به سراسر جهان ایفا می‌کند. این نوع حمل و نقل به دلیل ویژگی‌های خاص خود، از حیث تخصصی و مفصل بسیار مهم است و نیازمند بهره‌گیری از تجهیزات و فن‌آوری‌های خاص می‌باشد.

انواع کشتی‌های حمل و نقل ماهی و محصولات دریایی شامل کشتی‌های ماهیگیری، کشتی‌های حمل و نقل ماهی تازه و یخ‌زده، کشتی‌های حمل و نقل محصولات دریایی فرآوری شده مانند ماهی‌های تازه، ماهی‌های کنسروی، صدف‌ها، میگو و سایر محصولات دریایی می‌باشد.

کشتی‌های ماهیگیری از نوعی ویژگی‌های خاص برخوردار هستند که آنها را از سایر انواع کشتی‌ها متمایز می‌کند. این کشتی‌ها معمولاً دارای تجهیزات ماهیگیری حرفه‌ای مانند تجهیزات صید ماهی، تجهیزات نگهداری و نگهداری ماهی و تجهیزات پردازش ماهی می‌باشند. همچنین، این کشتی‌ها باید دارای تجهیزات حفاظت از محیط زیست و حفاظت از منابع دریایی باشند تا به حفظ تعادل اکولوژیک در منابع دریایی کمک کنند.

 

کشتی‌های حمل و نقل ماهی تازه و یخ‌زده نیز باید دارای تجهیزات نگهداری و حفظ تازگی ماهی باشند. این تجهیزات معمولاً شامل سیستم‌های خنک‌کننده، ظروف حفظ تازگی و سیستم‌های مانیتورینگ دما و رطوبت می‌باشد. همچنین، این کشتی‌ها باید دارای تجهیزات مربوط به حفاظت از محیط زیست و حفاظت از منابع دریایی باشند تا به حفظ تعادل اکولوژیک در منابع دریایی کمک کنند.

کشتی‌های حمل و نقل محصولات دریایی فرآوری شده نیز باید دارای تجهیزات مربوط به حفاظت از کیفیت و تازگی محصولات باشند. این تجهیزات ممکن است شامل سیستم‌های تولید یخ، سیستم‌های تولید بخار، سیستم‌های بسته‌بندی و سیستم‌های حفظ تازگی باشند. همچنین، این کشتی‌ها نیز باید دارای تجهیزات حفاظت از محیط زیست و حفاظت از منابع دریایی باشند تا به حفظ تعادل اکولوژیک در منابع دریایی کمک کنند.

در کل، کشتی حمل و نقل ماهی و محصولات دریایی نیازمند بهره‌گیری از تجهیزات و فن‌آوری‌های خاص می‌باشد تا بتواند نقش حیاتی خود را در انتقال این محصولات به سراسر جهان ایفا کند. این تجهیزات باید به گونه‌ای طراحی شده باشند که علاوه بر انجام وظیفه حمل و نقل، به حفظ تازگی و کیفیت محصولات و حفاظت از منابع دریایی کمک کنند.

در این مقاله انواع کشتی‌های پر کاربرد تجاری معرفی شد. تقسیم بندی ارائه شده، کلیه کشتی‌های موجود را پوشش نمی‌دهد و تنها به انواعی از کشتی که کاربرد بیشتری در حمل کالا و مسافر دارند اشاره شد. گروه‌هایی از قبیل کشتی‌های مخصوص حمل دام زنده، کشتی‌های حفاری، کشتی‌های ماهیگیری، جرثقیل‌های شناور و… نیز وجود دارند که در این مقاله گنجانده نشده ‌است.

 

نویسنده: نسرین نادری

مطالب مرتبط

Comments (2)

سلام خداقوت از این دست مقاله ها تو وب فارسی اصلا نیست احسنت به شما

سلام نظر لطف شماست ممنون

یک نظر بگذارید

مشاوره رایگان