در بازرگانی و حمل و نقل بین المللی اسناد و مدارکی وجود دارند که خصوصیات و مشخصات محموله را در بر دارند و به اسناد حمل معروف هستند. اسناد حمل مهم‌ترین مدارک در زمان خرید و فروش خارجی و به منزله شناسنامه کالا محسوب می‌شوند. در زمان خرید کالا اسناد حمل بسیار مهم هستند، زیرا خریدار پس از انجام تعهدات مالی و تسویه حساب با فروشنده یا بانک، فقط از طریق ارائه اسناد حمل بین المللی می‌تواند امور تشریفات گمرکی و ترخیص کالا را انجام دهد. در این مقاله شما را با اسناد حمل بین المللی و انواع آن آشنا می‌کنیم.
بارنامه و راه‌نامه از مهم‌ترین اسناد حمل و تنها اوراق بهادار کالا بوده و شامل کلمات تخصصی حمل و نقل در تجارت به حساب می‌آیند، که شباهت‌ها و تفاوت‌های بسیاری با یکدیگر دارند. بارنامه سندی است دال بر عقد قرارداد حمل که حمل کننده پس از دریافت کالا برای حمل آن از یک نقطه (مبدا) به نقطه دیگر (مقصد) با وسیله حمل مورد توافق (کشتی، قطار، کامیون، هواپیما یا ترکیبی) در مقابل کرایه مشخصی صادر می‌نماید.
طبقه بندی اسناد حمل
اسناد حمل به دو گروه متعارف یا متداول (Conventional) و خاص (Special) تقسیم می‌شوند:
اسناد حمل متعارف عبارت‌اند از:
- بارنامه (Bill of Lading-B/L)
- ﭘﻴﺶ ﻓﺎﻛﺘﻮﺭ (Proforma Invoice)
- فاكتور (Commercial Invoice)
- گواهی مبدا (Certificate of Origin)
- لیست بسته بندی یا عدل بندی (Packing List)
- پکینگ لیست ریز (detail packing list)
- گواهی آزمایش یا بازرسی (Test report or Inspection Certificate)
- بیمه‌نامه (Insurance Policy)
- ﮔﻮﺍﻫﻲ ﻧﺎﻣﻪ ﺻﺎﺩﺭﺍﺕ
اسناد حمل خاص :
بعضی کالاها ویژگی‌های خاصی دارند که باید علاوه بر اسناد متعارف، اسناد دیگری داشته باشند.
اسناد حمل خاص عبارت اند از:
* سیاهه گواهی شده (Certified Invoice)
* سیاهه تایید شده (Legalized)
* گواهی وزن (Weight Certificate)
* سیاهه کنسولی (Consular Invoice)
* گواهی آنالیز سازنده کالا (Manufacturer Analysis Certificate) یا (Manufacture Declaration)
* گواهی لیست سیاه (Black List Certificate)
* گواهی بهداشت و سلامت (Health Veterinary & Sanitary Certificate)
* گواهی ضد عفونی (Fumigation Certificate)
* گواهی بازرسی کالا در مبدا مثل COI
در صورتی که در هر دو نوع اسناد حمل، نقص یا ایراد یا فقدان تاییدیه وجود داشته باشد، موجب عدم پرداخت وجه به فروشنده و نیز عدم ترخیص و دریافت كالا توسط خریدار میشود.
بارنامه
به طور کلی بارنامه یکی از اسناد حمل است که توسط شرکت حمل کننده و یا عامل حمل پس از دریافت کالا جهت حمل صادر میشود .
بارنامه چهار ویژگی مهم حقوقی دارد که عبارت‌اند از:
- نشان دهنده انعقاد قرارداد حمل است
- بارنامه On Board نشان دهنده بارگیری کالا بر روی وسیله نقلیه است.
- بارنامه سند مالکیت کالا است و دارنده آن مالک کالا به حساب می‌آید.
- بارنامه قابل انتقال و ظهرنویسی است.
بارنامه‌ها دارای انواع مختلفی هستند:
- بارنامه دریایی
- بارنامه هوایی
- بارنامه زمینی
- راه نامه راه آهن
- رسید نامه پستی
A. بارنامه دریایی ( BILL OF LADING )
شرکت حمل کننده دریایی در زمان دریافت کالا بارنامه دریایی صادر می‌کند. اطلاعاتی که در بارنامه ذکر میشود، شامل بندر و کشور مبدا و مقصد کالا، نام کشتی و تاریخ حمل و کد سفر، اینکوترمز و شرایط حمل و همچنین مشخصات بار از قبیل شرح کالا، وزن، حجم، نوع کالا، تعداد بسته‌ها، شماره کانتینر، نوع کانتینر، تعداد کانتینر، تعرفه بین المللی کالا، شماره پروفرما، مشخصات شرکت حمل کننده و نماینده آن در کشور مقصد، مشخصات فروشنده و مشخصات خریدار کالا و نهایتا شماره بارنامه است.
بارنامه دریایی معمولا در چندین نسخه اصلی ORIGINAL صادر میشود. سوالی که ممکن است برای شما پیش بیاید این است که : چرا بارنامه در چند نسخه صادر میشود؟
زیرا در صورت گمشدن یکی از نسخه‌ها، صاحب کالا بتواند با ارائه نسخه دیگر کالای خود را از شرکت کشتیرانی دریافت کند. همچنین بانک معامله کننده اسناد حمل معمولا اسناد حمل را در دو مجموعه جدا از هم پست می‌کند تا اگر یک مجموعه از اسناد حمل در بین راه مفقود شد مجموعه دوم به بانک گشایش کننده برسد و آن بانک بتواند اسناد حمل را بررسی و جهت دریافت کالا به خریدار ارائه دهد.
در بارنامه دریایی مشخصات زیر درج میشود :
- نام و آدرس فرستنده کالا SHIPPER
- نام و آدرس گیرنده کالا CONSIGNEE
- نام بندر مبدا بارگیری PORT OF LOADING
- نام بندر مقصد تخلیه PORT OF DISCHARGE
- نام کشتی حمل کننده کالا OCEAN VESSEL
- شرح کالا DESCRIPTION OF GOODS
- تعداد بسته‌ها و وزن و حجم کالای مورد حمل NUMBER OF PACKAGES OR UNITS
- کالا درانبار کشتی بارگیری شده است که این موضوع با ذکر کلمه ON BOARD نشان داده میشود.
- ذکر این که کرایه حمل در مبدا پرداخت شده و یا این که در مقصد پرداخت میشود.
- تاریخ بارنامه: در صورتی که اعتبار اسنادی بارنامه ارائه شده به بانک معامله کننده اسناد حمل پس از مدت ۲۱ روز از تاریخ حمل آن باشد، این نوع بارنامه را کهنه STALE می‌نمایند و بانک معامله کننده طبق ماده ۴۳ مقررات متحد الشکل اعتبارات اسنادی ( بروشور ۵۰۰ اتاق بازرگانی بین المللی ) از قبول آن خودداری می‌نماید مگر آن که به صراحت در اعتبار تاریخ معین ذکر شده باشد.
- در بارنامه بهتر است کلمه SHIPPED استفاده شده باشد که حاکی از در راه بودن کالای موضوع بارنامه است و چنان چه عباراتی نظیر SINCE SHIPPED و یا RECEIVED FOR SHIPMENT قید شده باشد، بانک‌ها در اعتبارات اسنادی باید از قبول چنین بارنامه‌هایی خودداری کنند.
- در بارنامه قسمتی در نظر گرفته شده است تا نام فرد یا موسسه‌ای نوشته شود که هنگام رسیدن کالا به مقصد باید به او اطلاع داده شود و این نکته با عبارت NOTIFY PARTY مشخص می‌گردد.
- در صورتی که کالا روی عرشه ON DECK حمل شده باشد این موضوع روی بارنامه قید میشود.
انواع دیگر بارنامه‌های دریایی :
۱- بارنامه گروهی ( GROUPAGE B\L )
فورواردرها می‌توانند کالاهای مشابه که توسط فروشندگان مختلف به مقصدهای یکسانی ارسال می‌گردد، به صورت گروهی بسته بندی کنند و به عنوان یک محموله بفرستند. مالک کشتی در این گونه موارد اقدام به صدور بارنامه گروهی می‌نماید.
مزایای ارسال کالا به شیوه گروهی:
- صرفه جویی درهزینه بسته بندی کمتر
- انتقال سریع‌تر
- خطر دزدی کمتر
- کمتر صدمه دیدن کالا
- هزینه کمتر
۲- بارنامه پشت سفید یا ملخص ( SHORT FORM B\L )
در پشت بارنامه‌های دریایی سنتی شرایط زیادی با حروف ریز ذکر شده است که باعث پیچیدگی در انجام معامله با این گونه بارنامه‌ها میشود. در سال ۱۹۷۹ هیئت ساده سازی شیوه‌های تجارت بین‌المللی فرم جدیدی به عنوان بارنامه پشت سفید یا ملخص معرفی نمود که به جای بارنامه‌های معمولی به کار گرفته میشود.
۳- بارنامه خط سیر منظم یا لاینر ( LINER B\L )
این گونه بارنامه‌ها توسط شرکت‌های کشتیرانی صادر میشود، که در مسیرهای منظم و مرتبی در رفت و آمد هستند. به عبارت دیگر این کشتی‌ها تحت برنامه از پیش تنظیم شده‌ای در زمان‌های مشخص به بنادر خاص وارد و یا از آن خارج می‌شوند.
۴- بارنامه غیر قابل معامله ( NONNEGOTIABLE SEA- WAY B\L )
بارنامه غیرقابل معامله بارنامه‌ای است که سند مالکیت کالا نباشد. کالای این نوع بارنامه فقط به شخصی که در متن بارنامه به عنوان گیرنده کالا اعلام شده تحویل داده میشود.
۵- بارنامه سراسری ( THROUGH BILL OF LADING )
بارنامه سراسری، حمل و نقلی که توسط چند وسیله نقلیه انجام می‌پذیرد، اما بارنامه سراسری باید توسط شرکت کشتیرانی و یا نماینده او صادر شود.
۶- رسید افسر کشتی ( MATE’S RECEIPT )
این رسید معمولا توسط ناخدا دوم کشتی و یا افسر بارکشی در مرحله تحویل کالا به کشتی صادر میشود و در مقابل دریافت این رسیدها در روز آخر پس از انجام بارگیری، بارنامه دریایی صادر شده و توسط کاپیتان کشتی و یا نماینده شرکت کشتیرانی امضا گردیده و تحویل فروشنده کالا یا تحویل دهنده کالا میشود.
۷- بارنامه کانتینر ( CONTAINER BILL OF LADUNG )
کانتینرها امروزه نقش مهمی را در حمل و نقل بین‌المللی انجام می‌دهند. این نوع بارنامه‌ها حمل کالا از مبدا تا بندر مقصد و یا از انبار مبدا، حمل زمینی تا مقصد نهایی در خاک کشور خریدار پوشش می‌دهند.
۸- بارنامه شخص ثالث ( THIRD PARTY BILL OF LADING )
در تجارت بین‌المللی بعضی مواقع فروشنده به تنهایی نمی‌تواند همه کالاهای تعهد شده مربوط به صادرات خود را تهیه نماید. در این صورت بخشی از کالای خود را به شخصی دیگری واگذار می‌کند، در این مورد از بارنامه شخص ثالث استفاده میشود.
۹- بارنامه چارتر یا دربست ( CHRTER PARTY B\L )
هنگامی که کشتی توسط شخص یا شرکتی جهت حمل کالا اجاره شود بارنامه صادره را بارنامه چارتر می‌گویند. بانک‌ها در صورتی این بارنامه را می‌پذیرند که این کار به طور صریح در شرایط اعتبار مجاز شده باشد.
B. بارنامه هوایی ( AIR WAY BILL )
بارنامه هوایی معمولا در ۱۲ نسخه صادر میشود، که ۳ نسخه اصلی آن از نظر تجارت مهم بوده و بقیه نسخ آن برای قسمت‌های داخلی شرکت هواپیمایی به کار برده میشود.
سه نسخه اصلی آن به ترتیب عبارتند از :
- نسخه اصلی اول برای شرکت حمل کننده یا صادر کننده ( FOR CARRIER )
- نسخه اصلی دوم برای گیرنده کالا ( FOR CONSIGNEE )
- نسخه اصلی سوم برای فرستنده کالا ( FOR SHIPPER )
فرستنده کالا پس از تحویل کالا به شرکت هواپیمایی و دریافت نسخه سوم بارنامه تا هنگامی که آن را به بانک گیرنده تحویل ندهد، می‌تواند به شرکت هواپیمایی مراجعه کرده و از آن‌ها بخواهد که نام گیرنده و آدرس او را تغییر دهد و یا کالا را پس بگیرد.
بارنامه هوایی به دلایل زیر با اهمیت است:
- رسید کالا جهت حمل
- مشخص کننده قرارداد حمل
- صورتحساب کرایه حمل کالا (این کرایه حمل بر حسب قرارداد یا در مبدا و یا در مقصد قابل پرداخت است که این موضوع روی بارنامه هوایی مشخص میشود.)
- راهنمای نحوه حمل کالا توسط مسئولین حمل است.
- گواهی بیمه، در صورتی که بیمه حمل از طرف ارسال کننده کالا تقاضا شده باشد.
C.راه نامه ( بارنامه ) کامیون ( CMR )
راه نامه کامیون سندی غیر قابل معامله است که برای حمل کالا با کامیون مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سند حمل حدود مسئولیت‌های متصدیان حمل و نقل جاده‌ای را مشخص می‌کند و معمولا در ۶ الی ۱۴ نسخه صادر میشود که ۳ نسخه آن اصلی و به امضا صادر کننده، حمل کننده و گیرنده کالا می‌رسد و بقیه نسخه‌های آن جهت گمرکات ورودی و خروجی کشورهای بین راه مورد استفاده قرار می‌گیرد .
اطلاعات درج شده در راه نامه کامیون :
- نام و نشانی فرستنده کالا یا کارگزار آن
- نام و نشانی حمل کننده کالا
- نام و نشانی گیرنده کالا
- تاریخ صدور و تاریخ حمل
- تاریخ و محل بارگیری در مبدا و همچنین تاریخ و محل تحویل در مقصد
- وزن خالص و ناخالص محموله
- هزینه‌های مربوط به حمل و گمرک و غیره
- مشخصات کالا از لحاظ ابعاد، نوع بسته بندی، نوع کالا، تعداد و علایم روی آن
- ذکر این که آیا انتقال از کامیونی به کامیون دیگر مجاز است یا خیر؟
- اسناد حمل ضمیمه
D. راه نامه ( بارنامه ) راه آهن ( RAILWAY BILL )
راه نامه راه آهن سندی است که توسط شرکت‌های راه آهن در ایستگاه‌های بارگیری آنان صادر میشود و شرکت راه آهن اعلام می‌نماید که کالای درج شده در راه نامه را تحویل گرفته و متقبل شده که آن را در مقصد صحیح و سالم تحویل دهد. راه نامه راه آهن از جمله اسناد حمل غیر قابل معامله و انتقال است و بنابراین با ظهرنویسی نمی‌توان آن را به دیگری انتقال داد .
در بارنامه‌های راه آهن مشخصات زیر باید درج شود :
- نام و آدرس فرستنده کالا
- نام ایستگاه مبدا و مقصد کالا
- نام و آدرس گیرنده کالا
- تعیین نوع کالا و مشخصات آن از قبیل تعرفه، ابعاد و غیره
- وزن کالا، تعداد بسته‌ها و مشخصات بسته‌بندی
- شماره واگن
- ذکر جزئیات مورد لزوم جهت گمرک
- هزینه حمل کالا، معمولا بر اساس تعرفه راه آهن مربوطه است که محاسبه آن بر مبنای وزن کالا، قیمت واحد، تعرفه مربوطه و نرخ تسعیر به اضافه هزینه‌های فرعی است که به دو صورت پیش کرایه و پس کرایه پرداخت میشود.
E. رسید یا گواهی پستی ( PARCEL POST RECEIPT )
هنگامی که کالا به وسیله پست فرستاده شود اداره پست یک رسید برای کالای بسته بندی شده صادر می‌کند و کالا مستقیما به گیرنده آن طبق آدرس تحویل داده میشود.
ﭘﻴﺶ ﻓﺎﻛﺘﻮﺭ یا پروفورما (ProForma Invoice)
ﺍﻭﻟﻴﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺻﺎﺩﺭﺍتی ﺑﻴﻦ ﺧﺮﻳﺪﺍﺭ ﻭ ﻓﺮﻭﺷﻨﺪﻩ ﺑﺎ ﺩﺭﺧﻮﺍﺳﺖ ﺍﻋﻼﻡ ﻗﻴﻤﺖ ﻭ ﻳﺎ ﭘﻴﺶ ﻓﺎﻛﺘﻮﺭ ﺍﺯ ﺳﻮی ﻭﺍﺭﺩ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﺁﻏﺎﺯ میﺷﻮﺩ. ﺳﭙﺲ ﺻﺎﺩﺭ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﻗﻴﻤﺖ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﭘﻴﺶ ﻓﺎﻛﺘﻮﺭ ﺑﻪ ﻭﺍﺭﺩ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﺍﻋﻼﻡ می‌کند.
ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ موجود در ﭘﻴﺶ ﻓﺎﻛﺘﻮﺭ :
- ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻓﺮﻭﺷﻨﺪﻩ ﺷﺎﻣﻞ ﻧﺎﻡ، ﺁﺩﺭﺱ، ﺗﻠﻔﻦ، ﻓﻜﺲ ﻭ ﺍﻳﻤﻴﻞ
- ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺧﺮﻳﺪﺍﺭ، ﺷﺎﻣﻞ ﻧﺎﻡ، ﺁﺩﺭﺱ، ﺗﻠﻔﻦ، ﻓﻜﺲ ﻭ ﺍﻳﻤﻴﻞ
- ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻭ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﺩﺭﺧﻮﺍﺳﺖ ﺧﺮﻳﺪﺍﺭ
- ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﺤﺼﻮﻻﺕ ﻣﻮﺭﺩ ﺩﺭﺧﻮﺍﺳﺖ ﻭ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎﺕ ﻣﺨﺘﺼﺮﻱ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺁﻧﻬﺎ
- ﻗﻴﻤﺖ ﻛﺎﻻ
- ﻭﺯﻥ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﺣﻤﻞ
- ﺣﺠﻢ ﻭ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﻛﺎﻻ
- ﺗﺨﻔﻴﻔﺎﺕ ﺗﺠﺎﺭﻱ
- ﻣﺤﻞ ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﻛﺎﻻ
- ﺷﺮﺍﻳﻂ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ
- ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎﻱ ﺑﻴﻤﻪ ﻭ ﺣﻤﻞ ﻭ ﻧﻘﻞ
- ﺩﻭﺭﻩ ﺍﻋﺘﺒﺎﺭ ﻗﻴﻤﺖ ﺍﻋﻼﻡ ﺷﺪﻩ
- ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎﻱ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺸﺘﺮﻱ
- ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ﺣﻤﻞ ﺍﺯ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﻪ ﺗﺎ ﺑﻨﺪﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻈﺮ ﺟﻬﺖ ﺣﻤﻞ ﻭ ﻧﻘﻞ
- ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﻛﺎﻻ ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪ
ﭘﻴﺶ ﻓﺎﻛﺘﻮﺭ در واقع ﺑﺮ ﺻﺤﺖ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺩﺭﺝ ﺷﺪﻩ ﻣﺒﺪا ﻛﺎﻻ ﺗاﻛﻴﺪ میﻛﻨﺪ. ﻗﻴﻤﺖﻫﺎی ﺍﻋﻼﻡ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﭘﻴﺶ ﻓﺎﻛﺘﻮﺭ ﻣﻌﻤﻮلا ﺑﺪﻭﻥ ﺍﻋﻼﻡ ﻗﺒلی ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ هستند، ﻣﮕﺮ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺧﺮﻳﺪﺍﺭ ﻭ ﻓﺮﻭﺷﻨﺪﻩ ﺗﻮﺍﻓﻖ ﺩﻳﮕﺮی ﻛﺮﺩﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ. همچنین مهر و امضا پروفرما توسط خریدار و فروشنده حکم قرارداد بین المللی را دارد.
فاكتور تجاری (Commercial Invoice) :
ﻓﺎﻛﺘﻮﺭ ﺗﺠﺎﺭی یکی ﺍﺯ ﺍﺳﻨﺎﺩ حمل ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺧﺮﻳﺪﺍﺭ ﺟﻬﺖ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺑﻪ ﮔﻤﺮﻙ است. ﺍﻳﻦ ﺳﻨﺪ ﺍﺭﺯﺵ ﻭﺍقعی ﻛﺎﻻﻫﺎی ﻭﺍﺭﺩ ﺷﺪﻩﺍی است ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﺭﺯﻳﺎبی ﺣﻘﻮﻕ ﻭ ﻋﻮﺍﺭﺽ ﻭ ﻳﺎ ﻣﺎﻟﻴﺎﺕ ﮔﻤﺮک ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ میﮔﻴﺮﺩ. ﺍﻳﻦ ﺳﻨﺪ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ ﻛﺎﻻ ﺍﺯ ﻓﺮﻭﺷﻨﺪﻩ ﺑﻪ ﺧﺮﻳﺪﺍﺭ ﻭ ﻫﻤﺎﻫﻨگی‌های ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ است.
ﺍﻃﻼﻋﺎتی که ﺩﺭ ﻓﺎﻛﺘﻮﺭ تجاری ذکر میشود :
- ﻧﺎﻡ ﻭ ﺁﺩﺭﺱ ﻓﺮﻭﺷﻨﺪﻩ
- ﻧﺎﻡ ﻭ ﺁﺩﺭﺱ ﺧﺮﻳﺪﺍﺭ
- ﺗﻮﺿﻴﺤﺎﺕ ﺩﻗﻴﻖ ﻛﺎﻻ (ﻧﻮﻉ، ﺩﺭﺟﻪ، ﻛﻴﻔﻴﺖ، ﻭﺯﻥ)
- ﻗﻴﻤﺖ ﺗﻮﺍﻓﻖ ﺷﺪﻩ ﻛﺎﻻ (ﻗﻴﻤﺖ ﻭﺍﺣﺪ، ﻗﻴﻤﺖ ﻛﻞ)
- ﺗﻮﺿﻴﺤﺎﺕ بسته بندی (این آیتم در پکینگ لیست بوده و در اینویس وجود ندارد.)
- ﺑﻨﺪﺭ ﺍﺭﺳﺎﻝ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ
- ﺷﺮﺍﻳﻂ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ
- ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻭ ﻣﺤﻞ ﺍﺭﺳﺎﻝ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ
- ﺭﻭﺵ ﺣﻤﻞ ﻭ ﻧﻘﻞ
- مهر و ﺍﻣﻀﺎﻱ ﻓﺮﻭﺷﻨﺪﻩ
گواهی مبدا (Certificate of Origin):
این سند حمل نشان می‌دهد كه كالای قرارداد خرید یا فروش در كدام كشور تولید و ساخته و حتی معامله شده است. در صورتیکه کشور صادرکننده با کشور تولید کننده متفاوت باشد، گواهی مبدا نهایی توسط کشور ذینفع صادر میشود؛ زیرا این موضوع در استعلامات خریداران و نیز ارزیابی نهایی پیشنهادات فروشندگان لحاظ و در تصمیم‌گیری نهایی نقش مهمی را اجرا می‌کند.
این سند معمولا شامل اطلاعاتی چون:
- مشخصات فروشنده
- مشخصات خریدار
- جزئیات و روش حمل
- شرح كالا
- محل ساخت كالا
- مقدار كالا
- علامت مشخصه كالا
لیست بسته‌بندی یا عدل‌بندی (Packing List):
این سند نشان دهنده جزئیات كالای بسته بندی شده است و تعداد، وزن، ابعاد و محتویات درون هر بسته را كاملا مشخص می‌نماید. قیمت كالا در این سند درج نمی‌شود.
این سند حداقل در دو مورد زیر می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد:
- در زمان بررسی محتویات داخل صندوق‌ها یا کارتن‌ها، مسئولین و ارزیابان به آن نیاز دارند.
- انبارداران برای صادر کردن قبض و بررسی کمی و کیفی کالاهایی که به گمرک وارد میشود، استفاده می‌کنند.
این سند حمل معمولا شامل این اطلاعات است :
- مشخصات فروشنده
- مشخصات خریدار
- محل بارگیری كالا
- محل تخلیه كالا
- وزن خالص و ناخالص
- نوع بسته بندی
- ابعاد كل محموله
- تاریخ
- شماره فاكتور
گواهی آزمایش یا بازرسی
این گواهی توسط شركت‌های بازرسی یا نماینده خریدار برای اطمینان از صحت كمیت و كیفیت كالای خریداری شده، نو بودن كالا، مبدا ساخت كالا، اندازه و ابعاد كالا، بسته بندی مناسب كالاها به صورت جزئی و كلی، علامت گذاری صحیح روی بسته‌ها، نحوه بارگیری و تخلیه صحیح، انتخاب وسیله حمل مناسب و… زمان تحویل در كشور سازنده (Pre shipment) و یا در گمرك و یا بندر تخلیه كالا در كشور خریدار صادر میشود.
ﮔﻮﺍهی ﺑﻴﻤﻪ
در صورتی که ﻓﺮﻭﺷﻨﺪﻩ، ﺑﻴﻤﻪ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻬﺪﻩ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﮔﻮﺍهی ﺑﻴﻤﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻮﻉ ﻭ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﻴﻤﻪﺍی ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺬﺍﻛﺮﻩ است ﺭﺍ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﺎﻳﺪ.
ﮔﻮﺍﻫی ﻧﺎﻣﻪ ﺻﺎﺩﺭﺍﺕ
ﺩﺭ بعضی ﺍﺯ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺻﺎﺩﺭﺍﺕ ﻭ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺍﻇﻬﺎﺭﻧﺎﻣﻪ ﺻﺎﺩﺭﺍتی ﻧﻴﺎﺯ ﺑﻪ ﮔﻮﺍهیﻧﺎﻣﻪ ﺻﺎﺩﺭﺍﺕ است. برای هماهنگی ﺑﺎ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺻﺎﺩﺭﺍﺕ، ﺻﺎﺩﺭ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﻠﻊ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺻﺎﺩﺭ ﻛﺮﺩﻥ ﻣﺤﺼﻮﻝ او ﻧﻴﺎﺯ ﺑﻪ ﻣﺠﻮﺯ ﺧﺎصی ﺩﺍﺭﺩ ﻳﺎ نه .
ﺍﻳﻦ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﺳﻪ ﻓﺎﻛﺘﻮﺭ زیر ﺍﻧﺠﺎﻡ میﺷﻮﺩ :
- ﻧﻮﻉ ﻛﺎﻻیی ﻛﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﺍﺳﺖ ﺻﺎﺩﺭ ﺷﻮﺩ: ﺻﺎﺩﺭﺍﺕ ﺑﺮخی ﻛﺎﻻﻫﺎ ﺑﻪ ﺩﻻﻳلی ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺍﻣﻨﻴﺖ ﻣلی، ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎی ﺧﺎﺭجی، ﻛﻤﺒﻮﺩ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻭ ﻧﻴﺎﺯ ﺩﺍﺧﻞ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﻭ ﻳﺎ ﻣﻤﻨﻮﻉ است.
- ﻣﻘﺼﺪ ﻧﻬﺎیی ﻛﺎﻻ: ﺑﻪ ﻟﺤﺎﻅ ﻣﻨﺎﺳﺒﺎﺕ ﻭ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﺳﻴﺎسی ﻛﺸﻮﺭﻫﺎ، ﺻﺎﺩﺭﺍﺕ ﺑﻪ بعضی ﻛﺸﻮﺭﻫﺎ ﻣﻤﻨﻮﻉ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻳﺎ ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪ ﻣﺠﻮﺯ خاصی است.
- ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻛﺎﻻ ﻛﻪ میﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﺻﺎﺩﺭﺍﺕ ﺁﻥ ﻛﺎﻻ ﺗﺎﺛﻴﺮ گذار باشد.
در این مقاله درباره اسناد حمل بین المللی، انواع آن و همین طور اطلاعاتی که در هر کدام از سندها درج میشود توضیح دادیم. امیدواریم با مطالعه مطالبی که گفته شد، توانسته باشیم بر آگاهی شما بیفزاییم. برای بررسی و تهیه اسناد حمل خود با متخصصان ما در شرکت بازرگانی GTG تماس حاصل فرمایید.
نویسنده: حمید قاسمی
در بازرگانی و حمل و نقل بین المللی اسناد و مدارکی وجود دارند که خصوصیات و مشخصات محموله را در بر دارند و به اسناد حمل معروف هستند. اسناد حمل مهم‌ترین مدارک در زمان خرید و فروش خارجی و به منزله شناسنامه کالا محسوب می‌شوند. در زمان خرید کالا اسناد حمل بسیار مهم هستند، زیرا خریدار پس از انجام تعهدات مالی و تسویه حساب با فروشنده یا بانک، فقط از طریق ارائه اسناد حمل بین المللی می‌تواند امور تشریفات گمرکی و ترخیص کالا را انجام دهد. در این مقاله شما را با اسناد حمل بین المللی و انواع آن آشنا می‌کنیم.
بارنامه و راه‌نامه از مهم‌ترین اسناد حمل و تنها اوراق بهادار کالا بوده و شامل کلمات تخصصی حمل و نقل در تجارت به حساب می‌آیند، که شباهت‌ها و تفاوت‌های بسیاری با یکدیگر دارند. بارنامه سندی است دال بر عقد قرارداد حمل که حمل کننده پس از دریافت کالا برای حمل آن از یک نقطه (مبدا) به نقطه دیگر (مقصد) با وسیله حمل مورد توافق (کشتی، قطار، کامیون، هواپیما یا ترکیبی) در مقابل کرایه مشخصی صادر می‌نماید.
طبقه بندی اسناد حمل
اسناد حمل به دو گروه متعارف یا متداول (Conventional) و خاص (Special) تقسیم می‌شوند:
اسناد حمل متعارف عبارت‌اند از:
- بارنامه (Bill of Lading-B/L)
- ﭘﻴﺶ ﻓﺎﻛﺘﻮﺭ (Proforma Invoice)
- فاكتور (Commercial Invoice)
- گواهی مبدا (Certificate of Origin)
- لیست بسته بندی یا عدل بندی (Packing List)
- پکینگ لیست ریز (detail packing list)
- گواهی آزمایش یا بازرسی (Test report or Inspection Certificate)
- بیمه‌نامه (Insurance Policy)
- ﮔﻮﺍﻫﻲ ﻧﺎﻣﻪ ﺻﺎﺩﺭﺍﺕ
اسناد حمل خاص :
بعضی کالاها ویژگی‌های خاصی دارند که باید علاوه بر اسناد متعارف، اسناد دیگری داشته باشند.
اسناد حمل خاص عبارت اند از:
* سیاهه گواهی شده (Certified Invoice)
* سیاهه تایید شده (Legalized)
* گواهی وزن (Weight Certificate)
* سیاهه کنسولی (Consular Invoice)
* گواهی آنالیز سازنده کالا (Manufacturer Analysis Certificate) یا (Manufacture Declaration)
* گواهی لیست سیاه (Black List Certificate)
* گواهی بهداشت و سلامت (Health Veterinary & Sanitary Certificate)
* گواهی ضد عفونی (Fumigation Certificate)
* گواهی بازرسی کالا در مبدا مثل COI
در صورتی که در هر دو نوع اسناد حمل، نقص یا ایراد یا فقدان تاییدیه وجود داشته باشد، موجب عدم پرداخت وجه به فروشنده و نیز عدم ترخیص و دریافت كالا توسط خریدار میشود.
بارنامه
به طور کلی بارنامه یکی از اسناد حمل است که توسط شرکت حمل کننده و یا عامل حمل پس از دریافت کالا جهت حمل صادر میشود .
بارنامه چهار ویژگی مهم حقوقی دارد که عبارت‌اند از:
- نشان دهنده انعقاد قرارداد حمل است
- بارنامه On Board نشان دهنده بارگیری کالا بر روی وسیله نقلیه است.
- بارنامه سند مالکیت کالا است و دارنده آن مالک کالا به حساب می‌آید.
- بارنامه قابل انتقال و ظهرنویسی است.
بارنامه‌ها دارای انواع مختلفی هستند:
- بارنامه دریایی
- بارنامه هوایی
- بارنامه زمینی
- راه نامه راه آهن
- رسید نامه پستی
A. بارنامه دریایی ( BILL OF LADING )
شرکت حمل کننده دریایی در زمان دریافت کالا بارنامه دریایی صادر می‌کند. اطلاعاتی که در بارنامه ذکر میشود، شامل بندر و کشور مبدا و مقصد کالا، نام کشتی و تاریخ حمل و کد سفر، اینکوترمز و شرایط حمل و همچنین مشخصات بار از قبیل شرح کالا، وزن، حجم، نوع کالا، تعداد بسته‌ها، شماره کانتینر، نوع کانتینر، تعداد کانتینر، تعرفه بین المللی کالا، شماره پروفرما، مشخصات شرکت حمل کننده و نماینده آن در کشور مقصد، مشخصات فروشنده و مشخصات خریدار کالا و نهایتا شماره بارنامه است.
بارنامه دریایی معمولا در چندین نسخه اصلی ORIGINAL صادر میشود. سوالی که ممکن است برای شما پیش بیاید این است که : چرا بارنامه در چند نسخه صادر میشود؟
زیرا در صورت گمشدن یکی از نسخه‌ها، صاحب کالا بتواند با ارائه نسخه دیگر کالای خود را از شرکت کشتیرانی دریافت کند. همچنین بانک معامله کننده اسناد حمل معمولا اسناد حمل را در دو مجموعه جدا از هم پست می‌کند تا اگر یک مجموعه از اسناد حمل در بین راه مفقود شد مجموعه دوم به بانک گشایش کننده برسد و آن بانک بتواند اسناد حمل را بررسی و جهت دریافت کالا به خریدار ارائه دهد.
در بارنامه دریایی مشخصات زیر درج میشود :
- نام و آدرس فرستنده کالا SHIPPER
- نام و آدرس گیرنده کالا CONSIGNEE
- نام بندر مبدا بارگیری PORT OF LOADING
- نام بندر مقصد تخلیه PORT OF DISCHARGE
- نام کشتی حمل کننده کالا OCEAN VESSEL
- شرح کالا DESCRIPTION OF GOODS
- تعداد بسته‌ها و وزن و حجم کالای مورد حمل NUMBER OF PACKAGES OR UNITS
- کالا درانبار کشتی بارگیری شده است که این موضوع با ذکر کلمه ON BOARD نشان داده میشود.
- ذکر این که کرایه حمل در مبدا پرداخت شده و یا این که در مقصد پرداخت میشود.
- تاریخ بارنامه: در صورتی که اعتبار اسنادی بارنامه ارائه شده به بانک معامله کننده اسناد حمل پس از مدت ۲۱ روز از تاریخ حمل آن باشد، این نوع بارنامه را کهنه STALE می‌نمایند و بانک معامله کننده طبق ماده ۴۳ مقررات متحد الشکل اعتبارات اسنادی ( بروشور ۵۰۰ اتاق بازرگانی بین المللی ) از قبول آن خودداری می‌نماید مگر آن که به صراحت در اعتبار تاریخ معین ذکر شده باشد.
- در بارنامه بهتر است کلمه SHIPPED استفاده شده باشد که حاکی از در راه بودن کالای موضوع بارنامه است و چنان چه عباراتی نظیر SINCE SHIPPED و یا RECEIVED FOR SHIPMENT قید شده باشد، بانک‌ها در اعتبارات اسنادی باید از قبول چنین بارنامه‌هایی خودداری کنند.
- در بارنامه قسمتی در نظر گرفته شده است تا نام فرد یا موسسه‌ای نوشته شود که هنگام رسیدن کالا به مقصد باید به او اطلاع داده شود و این نکته با عبارت NOTIFY PARTY مشخص می‌گردد.
- در صورتی که کالا روی عرشه ON DECK حمل شده باشد این موضوع روی بارنامه قید میشود.
انواع دیگر بارنامه‌های دریایی :
۱- بارنامه گروهی ( GROUPAGE B\L )
فورواردرها می‌توانند کالاهای مشابه که توسط فروشندگان مختلف به مقصدهای یکسانی ارسال می‌گردد، به صورت گروهی بسته بندی کنند و به عنوان یک محموله بفرستند. مالک کشتی در این گونه موارد اقدام به صدور بارنامه گروهی می‌نماید.
مزایای ارسال کالا به شیوه گروهی:
- صرفه جویی درهزینه بسته بندی کمتر
- انتقال سریع‌تر
- خطر دزدی کمتر
- کمتر صدمه دیدن کالا
- هزینه کمتر
۲- بارنامه پشت سفید یا ملخص ( SHORT FORM B\L )
در پشت بارنامه‌های دریایی سنتی شرایط زیادی با حروف ریز ذکر شده است که باعث پیچیدگی در انجام معامله با این گونه بارنامه‌ها میشود. در سال ۱۹۷۹ هیئت ساده سازی شیوه‌های تجارت بین‌المللی فرم جدیدی به عنوان بارنامه پشت سفید یا ملخص معرفی نمود که به جای بارنامه‌های معمولی به کار گرفته میشود.
۳- بارنامه خط سیر منظم یا لاینر ( LINER B\L )
این گونه بارنامه‌ها توسط شرکت‌های کشتیرانی صادر میشود، که در مسیرهای منظم و مرتبی در رفت و آمد هستند. به عبارت دیگر این کشتی‌ها تحت برنامه از پیش تنظیم شده‌ای در زمان‌های مشخص به بنادر خاص وارد و یا از آن خارج می‌شوند.
۴- بارنامه غیر قابل معامله ( NONNEGOTIABLE SEA- WAY B\L )
بارنامه غیرقابل معامله بارنامه‌ای است که سند مالکیت کالا نباشد. کالای این نوع بارنامه فقط به شخصی که در متن بارنامه به عنوان گیرنده کالا اعلام شده تحویل داده میشود.
۵- بارنامه سراسری ( THROUGH BILL OF LADING )
بارنامه سراسری، حمل و نقلی که توسط چند وسیله نقلیه انجام می‌پذیرد، اما بارنامه سراسری باید توسط شرکت کشتیرانی و یا نماینده او صادر شود.
۶- رسید افسر کشتی ( MATE’S RECEIPT )
این رسید معمولا توسط ناخدا دوم کشتی و یا افسر بارکشی در مرحله تحویل کالا به کشتی صادر میشود و در مقابل دریافت این رسیدها در روز آخر پس از انجام بارگیری، بارنامه دریایی صادر شده و توسط کاپیتان کشتی و یا نماینده شرکت کشتیرانی امضا گردیده و تحویل فروشنده کالا یا تحویل دهنده کالا میشود.
۷- بارنامه کانتینر ( CONTAINER BILL OF LADUNG )
کانتینرها امروزه نقش مهمی را در حمل و نقل بین‌المللی انجام می‌دهند. این نوع بارنامه‌ها حمل کالا از مبدا تا بندر مقصد و یا از انبار مبدا، حمل زمینی تا مقصد نهایی در خاک کشور خریدار پوشش می‌دهند.
۸- بارنامه شخص ثالث ( THIRD PARTY BILL OF LADING )
در تجارت بین‌المللی بعضی مواقع فروشنده به تنهایی نمی‌تواند همه کالاهای تعهد شده مربوط به صادرات خود را تهیه نماید. در این صورت بخشی از کالای خود را به شخصی دیگری واگذار می‌کند، در این مورد از بارنامه شخص ثالث استفاده میشود.
۹- بارنامه چارتر یا دربست ( CHRTER PARTY B\L )
هنگامی که کشتی توسط شخص یا شرکتی جهت حمل کالا اجاره شود بارنامه صادره را بارنامه چارتر می‌گویند. بانک‌ها در صورتی این بارنامه را می‌پذیرند که این کار به طور صریح در شرایط اعتبار مجاز شده باشد.
B. بارنامه هوایی ( AIR WAY BILL )
بارنامه هوایی معمولا در ۱۲ نسخه صادر میشود، که ۳ نسخه اصلی آن از نظر تجارت مهم بوده و بقیه نسخ آن برای قسمت‌های داخلی شرکت هواپیمایی به کار برده میشود.
سه نسخه اصلی آن به ترتیب عبارتند از :
- نسخه اصلی اول برای شرکت حمل کننده یا صادر کننده ( FOR CARRIER )
- نسخه اصلی دوم برای گیرنده کالا ( FOR CONSIGNEE )
- نسخه اصلی سوم برای فرستنده کالا ( FOR SHIPPER )
فرستنده کالا پس از تحویل کالا به شرکت هواپیمایی و دریافت نسخه سوم بارنامه تا هنگامی که آن را به بانک گیرنده تحویل ندهد، می‌تواند به شرکت هواپیمایی مراجعه کرده و از آن‌ها بخواهد که نام گیرنده و آدرس او را تغییر دهد و یا کالا را پس بگیرد.
بارنامه هوایی به دلایل زیر با اهمیت است:
- رسید کالا جهت حمل
- مشخص کننده قرارداد حمل
- صورتحساب کرایه حمل کالا (این کرایه حمل بر حسب قرارداد یا در مبدا و یا در مقصد قابل پرداخت است که این موضوع روی بارنامه هوایی مشخص میشود.)
- راهنمای نحوه حمل کالا توسط مسئولین حمل است.
- گواهی بیمه، در صورتی که بیمه حمل از طرف ارسال کننده کالا تقاضا شده باشد.
C.راه نامه ( بارنامه ) کامیون ( CMR )
راه نامه کامیون سندی غیر قابل معامله است که برای حمل کالا با کامیون مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سند حمل حدود مسئولیت‌های متصدیان حمل و نقل جاده‌ای را مشخص می‌کند و معمولا در ۶ الی ۱۴ نسخه صادر میشود که ۳ نسخه آن اصلی و به امضا صادر کننده، حمل کننده و گیرنده کالا می‌رسد و بقیه نسخه‌های آن جهت گمرکات ورودی و خروجی کشورهای بین راه مورد استفاده قرار می‌گیرد .
اطلاعات درج شده در راه نامه کامیون :
- نام و نشانی فرستنده کالا یا کارگزار آن
- نام و نشانی حمل کننده کالا
- نام و نشانی گیرنده کالا
- تاریخ صدور و تاریخ حمل
- تاریخ و محل بارگیری در مبدا و همچنین تاریخ و محل تحویل در مقصد
- وزن خالص و ناخالص محموله
- هزینه‌های مربوط به حمل و گمرک و غیره
- مشخصات کالا از لحاظ ابعاد، نوع بسته بندی، نوع کالا، تعداد و علایم روی آن
- ذکر این که آیا انتقال از کامیونی به کامیون دیگر مجاز است یا خیر؟
- اسناد حمل ضمیمه
D. راه نامه ( بارنامه ) راه آهن ( RAILWAY BILL )
راه نامه راه آهن سندی است که توسط شرکت‌های راه آهن در ایستگاه‌های بارگیری آنان صادر میشود و شرکت راه آهن اعلام می‌نماید که کالای درج شده در راه نامه را تحویل گرفته و متقبل شده که آن را در مقصد صحیح و سالم تحویل دهد. راه نامه راه آهن از جمله اسناد حمل غیر قابل معامله و انتقال است و بنابراین با ظهرنویسی نمی‌توان آن را به دیگری انتقال داد .
در بارنامه‌های راه آهن مشخصات زیر باید درج شود :
- نام و آدرس فرستنده کالا
- نام ایستگاه مبدا و مقصد کالا
- نام و آدرس گیرنده کالا
- تعیین نوع کالا و مشخصات آن از قبیل تعرفه، ابعاد و غیره
- وزن کالا، تعداد بسته‌ها و مشخصات بسته‌بندی
- شماره واگن
- ذکر جزئیات مورد لزوم جهت گمرک
- هزینه حمل کالا، معمولا بر اساس تعرفه راه آهن مربوطه است که محاسبه آن بر مبنای وزن کالا، قیمت واحد، تعرفه مربوطه و نرخ تسعیر به اضافه هزینه‌های فرعی است که به دو صورت پیش کرایه و پس کرایه پرداخت میشود.
E. رسید یا گواهی پستی ( PARCEL POST RECEIPT )
هنگامی که کالا به وسیله پست فرستاده شود اداره پست یک رسید برای کالای بسته بندی شده صادر می‌کند و کالا مستقیما به گیرنده آن طبق آدرس تحویل داده میشود.
ﭘﻴﺶ ﻓﺎﻛﺘﻮﺭ یا پروفورما (ProForma Invoice)
ﺍﻭﻟﻴﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺻﺎﺩﺭﺍتی ﺑﻴﻦ ﺧﺮﻳﺪﺍﺭ ﻭ ﻓﺮﻭﺷﻨﺪﻩ ﺑﺎ ﺩﺭﺧﻮﺍﺳﺖ ﺍﻋﻼﻡ ﻗﻴﻤﺖ ﻭ ﻳﺎ ﭘﻴﺶ ﻓﺎﻛﺘﻮﺭ ﺍﺯ ﺳﻮی ﻭﺍﺭﺩ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﺁﻏﺎﺯ میﺷﻮﺩ. ﺳﭙﺲ ﺻﺎﺩﺭ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﻗﻴﻤﺖ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﭘﻴﺶ ﻓﺎﻛﺘﻮﺭ ﺑﻪ ﻭﺍﺭﺩ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﺍﻋﻼﻡ می‌کند.
ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ موجود در ﭘﻴﺶ ﻓﺎﻛﺘﻮﺭ :
- ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻓﺮﻭﺷﻨﺪﻩ ﺷﺎﻣﻞ ﻧﺎﻡ، ﺁﺩﺭﺱ، ﺗﻠﻔﻦ، ﻓﻜﺲ ﻭ ﺍﻳﻤﻴﻞ
- ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺧﺮﻳﺪﺍﺭ، ﺷﺎﻣﻞ ﻧﺎﻡ، ﺁﺩﺭﺱ، ﺗﻠﻔﻦ، ﻓﻜﺲ ﻭ ﺍﻳﻤﻴﻞ
- ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻭ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﺩﺭﺧﻮﺍﺳﺖ ﺧﺮﻳﺪﺍﺭ
- ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﺤﺼﻮﻻﺕ ﻣﻮﺭﺩ ﺩﺭﺧﻮﺍﺳﺖ ﻭ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎﺕ ﻣﺨﺘﺼﺮﻱ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺁﻧﻬﺎ
- ﻗﻴﻤﺖ ﻛﺎﻻ
- ﻭﺯﻥ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﺣﻤﻞ
- ﺣﺠﻢ ﻭ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﻛﺎﻻ
- ﺗﺨﻔﻴﻔﺎﺕ ﺗﺠﺎﺭﻱ
- ﻣﺤﻞ ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﻛﺎﻻ
- ﺷﺮﺍﻳﻂ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ
- ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎﻱ ﺑﻴﻤﻪ ﻭ ﺣﻤﻞ ﻭ ﻧﻘﻞ
- ﺩﻭﺭﻩ ﺍﻋﺘﺒﺎﺭ ﻗﻴﻤﺖ ﺍﻋﻼﻡ ﺷﺪﻩ
- ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎﻱ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺸﺘﺮﻱ
- ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ﺣﻤﻞ ﺍﺯ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﻪ ﺗﺎ ﺑﻨﺪﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻈﺮ ﺟﻬﺖ ﺣﻤﻞ ﻭ ﻧﻘﻞ
- ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﻛﺎﻻ ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪ
ﭘﻴﺶ ﻓﺎﻛﺘﻮﺭ در واقع ﺑﺮ ﺻﺤﺖ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺩﺭﺝ ﺷﺪﻩ ﻣﺒﺪا ﻛﺎﻻ ﺗاﻛﻴﺪ میﻛﻨﺪ. ﻗﻴﻤﺖﻫﺎی ﺍﻋﻼﻡ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﭘﻴﺶ ﻓﺎﻛﺘﻮﺭ ﻣﻌﻤﻮلا ﺑﺪﻭﻥ ﺍﻋﻼﻡ ﻗﺒلی ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ هستند، ﻣﮕﺮ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺧﺮﻳﺪﺍﺭ ﻭ ﻓﺮﻭﺷﻨﺪﻩ ﺗﻮﺍﻓﻖ ﺩﻳﮕﺮی ﻛﺮﺩﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ. همچنین مهر و امضا پروفرما توسط خریدار و فروشنده حکم قرارداد بین المللی را دارد.
فاكتور تجاری (Commercial Invoice) :
ﻓﺎﻛﺘﻮﺭ ﺗﺠﺎﺭی یکی ﺍﺯ ﺍﺳﻨﺎﺩ حمل ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺧﺮﻳﺪﺍﺭ ﺟﻬﺖ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺑﻪ ﮔﻤﺮﻙ است. ﺍﻳﻦ ﺳﻨﺪ ﺍﺭﺯﺵ ﻭﺍقعی ﻛﺎﻻﻫﺎی ﻭﺍﺭﺩ ﺷﺪﻩﺍی است ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﺭﺯﻳﺎبی ﺣﻘﻮﻕ ﻭ ﻋﻮﺍﺭﺽ ﻭ ﻳﺎ ﻣﺎﻟﻴﺎﺕ ﮔﻤﺮک ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ میﮔﻴﺮﺩ. ﺍﻳﻦ ﺳﻨﺪ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ ﻛﺎﻻ ﺍﺯ ﻓﺮﻭﺷﻨﺪﻩ ﺑﻪ ﺧﺮﻳﺪﺍﺭ ﻭ ﻫﻤﺎﻫﻨگی‌های ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ است.
ﺍﻃﻼﻋﺎتی که ﺩﺭ ﻓﺎﻛﺘﻮﺭ تجاری ذکر میشود :
- ﻧﺎﻡ ﻭ ﺁﺩﺭﺱ ﻓﺮﻭﺷﻨﺪﻩ
- ﻧﺎﻡ ﻭ ﺁﺩﺭﺱ ﺧﺮﻳﺪﺍﺭ
- ﺗﻮﺿﻴﺤﺎﺕ ﺩﻗﻴﻖ ﻛﺎﻻ (ﻧﻮﻉ، ﺩﺭﺟﻪ، ﻛﻴﻔﻴﺖ، ﻭﺯﻥ)
- ﻗﻴﻤﺖ ﺗﻮﺍﻓﻖ ﺷﺪﻩ ﻛﺎﻻ (ﻗﻴﻤﺖ ﻭﺍﺣﺪ، ﻗﻴﻤﺖ ﻛﻞ)
- ﺗﻮﺿﻴﺤﺎﺕ بسته بندی (این آیتم در پکینگ لیست بوده و در اینویس وجود ندارد.)
- ﺑﻨﺪﺭ ﺍﺭﺳﺎﻝ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ
- ﺷﺮﺍﻳﻂ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ
- ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻭ ﻣﺤﻞ ﺍﺭﺳﺎﻝ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ
- ﺭﻭﺵ ﺣﻤﻞ ﻭ ﻧﻘﻞ
- مهر و ﺍﻣﻀﺎﻱ ﻓﺮﻭﺷﻨﺪﻩ
گواهی مبدا (Certificate of Origin):
این سند حمل نشان می‌دهد كه كالای قرارداد خرید یا فروش در كدام كشور تولید و ساخته و حتی معامله شده است. در صورتیکه کشور صادرکننده با کشور تولید کننده متفاوت باشد، گواهی مبدا نهایی توسط کشور ذینفع صادر میشود؛ زیرا این موضوع در استعلامات خریداران و نیز ارزیابی نهایی پیشنهادات فروشندگان لحاظ و در تصمیم‌گیری نهایی نقش مهمی را اجرا می‌کند.
این سند معمولا شامل اطلاعاتی چون:
- مشخصات فروشنده
- مشخصات خریدار
- جزئیات و روش حمل
- شرح كالا
- محل ساخت كالا
- مقدار كالا
- علامت مشخصه كالا
لیست بسته‌بندی یا عدل‌بندی (Packing List):
این سند نشان دهنده جزئیات كالای بسته بندی شده است و تعداد، وزن، ابعاد و محتویات درون هر بسته را كاملا مشخص می‌نماید. قیمت كالا در این سند درج نمی‌شود.
این سند حداقل در دو مورد زیر می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد:
- در زمان بررسی محتویات داخل صندوق‌ها یا کارتن‌ها، مسئولین و ارزیابان به آن نیاز دارند.
- انبارداران برای صادر کردن قبض و بررسی کمی و کیفی کالاهایی که به گمرک وارد میشود، استفاده می‌کنند.
این سند حمل معمولا شامل این اطلاعات است :
- مشخصات فروشنده
- مشخصات خریدار
- محل بارگیری كالا
- محل تخلیه كالا
- وزن خالص و ناخالص
- نوع بسته بندی
- ابعاد كل محموله
- تاریخ
- شماره فاكتور
گواهی آزمایش یا بازرسی
این گواهی توسط شركت‌های بازرسی یا نماینده خریدار برای اطمینان از صحت كمیت و كیفیت كالای خریداری شده، نو بودن كالا، مبدا ساخت كالا، اندازه و ابعاد كالا، بسته بندی مناسب كالاها به صورت جزئی و كلی، علامت گذاری صحیح روی بسته‌ها، نحوه بارگیری و تخلیه صحیح، انتخاب وسیله حمل مناسب و… زمان تحویل در كشور سازنده (Pre shipment) و یا در گمرك و یا بندر تخلیه كالا در كشور خریدار صادر میشود.
ﮔﻮﺍهی ﺑﻴﻤﻪ
در صورتی که ﻓﺮﻭﺷﻨﺪﻩ، ﺑﻴﻤﻪ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻬﺪﻩ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﮔﻮﺍهی ﺑﻴﻤﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻮﻉ ﻭ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﻴﻤﻪﺍی ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺬﺍﻛﺮﻩ است ﺭﺍ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﺎﻳﺪ.
ﮔﻮﺍﻫی ﻧﺎﻣﻪ ﺻﺎﺩﺭﺍﺕ
ﺩﺭ بعضی ﺍﺯ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺻﺎﺩﺭﺍﺕ ﻭ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺍﻇﻬﺎﺭﻧﺎﻣﻪ ﺻﺎﺩﺭﺍتی ﻧﻴﺎﺯ ﺑﻪ ﮔﻮﺍهیﻧﺎﻣﻪ ﺻﺎﺩﺭﺍﺕ است. برای هماهنگی ﺑﺎ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺻﺎﺩﺭﺍﺕ، ﺻﺎﺩﺭ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﻠﻊ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺻﺎﺩﺭ ﻛﺮﺩﻥ ﻣﺤﺼﻮﻝ او ﻧﻴﺎﺯ ﺑﻪ ﻣﺠﻮﺯ ﺧﺎصی ﺩﺍﺭﺩ ﻳﺎ نه .
ﺍﻳﻦ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﺳﻪ ﻓﺎﻛﺘﻮﺭ زیر ﺍﻧﺠﺎﻡ میﺷﻮﺩ :
- ﻧﻮﻉ ﻛﺎﻻیی ﻛﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﺍﺳﺖ ﺻﺎﺩﺭ ﺷﻮﺩ: ﺻﺎﺩﺭﺍﺕ ﺑﺮخی ﻛﺎﻻﻫﺎ ﺑﻪ ﺩﻻﻳلی ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺍﻣﻨﻴﺖ ﻣلی، ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎی ﺧﺎﺭجی، ﻛﻤﺒﻮﺩ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻭ ﻧﻴﺎﺯ ﺩﺍﺧﻞ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﻭ ﻳﺎ ﻣﻤﻨﻮﻉ است.
- ﻣﻘﺼﺪ ﻧﻬﺎیی ﻛﺎﻻ: ﺑﻪ ﻟﺤﺎﻅ ﻣﻨﺎﺳﺒﺎﺕ ﻭ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﺳﻴﺎسی ﻛﺸﻮﺭﻫﺎ، ﺻﺎﺩﺭﺍﺕ ﺑﻪ بعضی ﻛﺸﻮﺭﻫﺎ ﻣﻤﻨﻮﻉ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻳﺎ ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪ ﻣﺠﻮﺯ خاصی است.
- ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻛﺎﻻ ﻛﻪ میﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﺻﺎﺩﺭﺍﺕ ﺁﻥ ﻛﺎﻻ ﺗﺎﺛﻴﺮ گذار باشد.
در این مقاله درباره اسناد حمل بین المللی، انواع آن و همین طور اطلاعاتی که در هر کدام از سندها درج میشود توضیح دادیم. امیدواریم با مطالعه مطالبی که گفته شد، توانسته باشیم بر آگاهی شما بیفزاییم. برای بررسی و تهیه اسناد حمل خود با متخصصان ما در شرکت بازرگانی GTG تماس حاصل فرمایید.
نویسنده: حمید قاسمی
اگر توی پیش فاکتور، برخی مواردی که ذکر کردین وجود نداشت، باید چکار کنم؟
سلام خدمت شما – در صورتیکه جز آیتم های مهم نباشه برای گرفتن مجوز ورود مشکلی نیست ولی اگر جز آیتم های مهم باشه باید حتما برای سامانه جامع تجارت اطلاعات رو تکمیل کنید در واقع اگر قصد گرفتن مجوز ورود داشته باشید اطلاعات باید کامل باشند.