با توجه به شرایط و روابط سیاسی و منطقه‌ای کشورمان، و تصمیمات اخذ شده از سمت مسئولین و وجود تحریم‌ها، نرخ ارز همواره در کشورمان در حال تغییر است. نوسانات ارز علاوه بر محصولات داخل کشور، بر تجارت بین الملل هم تاثر گذار است. در این مقاله نگاهی کوتاه به تاثیر نوسانات ارز بر تجارت خواهیم داشت. به پول‌های خارجی ارز گفته می‌شود. به گفته دیگر به واحدهای پولی که در کشورهای دیگر به جز کشور اصلی داد و ستد شود به صورت کلی ارز گفته می‌شود.
با توجه به شرایط حاکم بر کشورمان، معمولا نرخ ارز، نوسانات زیادی دارد که این نوسانات ارز تاثیر مستقیمی بر تجارت بین الملل دارد. اثرات نوسانات ارز بر تجارت می‌تواند مثبت و یا منفی باشد. ما در اینجا مفصلا تأثیر نوسانات ارز بر تجارت و اقتصاد را بررسی خواهیم کرد.
تعیین قیمت ارز
قیمت ارز به دو صورت تعیین می‌شود. عرضه و تقاضا تعیین‌کننده قیمت ارز در کشورهایی است که گردش ارز در آن‌ها آزاد بوده و بانک مرکزی و دولت، دخالتی در تعیین نرخ ارز ندارند. اما در سایر کشورها ملاحظات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی، بانک مرکزی و دولت، نرخ ارز را تعیین می‌کنند؛ که یک نظام کنترلی را شکل داده‌اند. ایران جز کدام دسته است؟
تأثیر نرخ ارز
رایج‌ترین شاخص برای رقابت پذیری در مبادلات بین‌المللی، نرخ ارز موثر حقیقی است. از این شاخص برای ارزیابی تغییر و تحول قیمت‌ها و هزینه‌های نسبی استفاده می‌شود. این متغیر جایگاه کشورها را در عرصه رقابت نشان می‌دهد و تأثیر چشمگیری در توسعه اقتصاد کلان دارد؛ همچنین بر متغیرهای اساسی اقتصاد کلان تأثیرگذار است.
یکی از چالش‌های اصلی اقتصاد کشورمان، ایران، نرخ ارز و سیاست‌گذاری‌های ارزی است. این چالش همیشه در مجالس سیاست‌گذاری اقتصاد کشور و نحوه تعیین نرخ ارز و اثرات آن وجود داشته است.
ارزش پول ملی در دنیای بین‌الملل نقش اساسی در تعیین هزینه‌های اقتصادی مربوط به سرمایه‌گذاری، واردات و صادرات دارد که بر رشد اقتصادی اثرگذار است. نوسانات نرخ ارز می‌تواند باعث ایجاد تردید در تجارت بین‌المللی شود که با کاهش سرمایه‌گذاری در بخش خارجی، باعث کاهش تجارت و جریان سرمایه شده و سبد دارایی‌های مالی به هم می‌خورد.
برخی عوامل تاثیرگذار در تعیین نرخ ارز در کشور:
- چالش‌های سیاسی خارجی مثل تحریم‌ها، برجام و مسائل منطقه‌ای با همسایگان
- چالش‌های سیاسی داخلی مثل اعتراضات و اعتصابات صنفی، کسری بودجه دولت، اثرهای تقویمی و سیاست‌های ضد تورمی
همچنین نرخ ارز بر قدرت رقابتی تولیدکنندگان، سطح تولید و اشتغال اثرگذار است که روی سطح عمومی قیمت‌ها و تورم تأثیر مستقیم دارد؛ بنابراین با توجه به اثرات مستقیم نرخ ارز بر عملکرد اقتصادی کشور، سیاست‌گذاری‌های ارزی و تعیین نرخ ارز اهمیت بالایی دارد.
تأثیرات تغییر نرخ ارز
اقتصاد کلان یک کشور به سایر کشورها از طریق بازار کالاها، توسط نرخ ارز مرتبط می‌شود. با افزایش نرخ ارز، صادرات غیر نفتی و تراز تجاری بهبود می‌یابد. ولی این تغییرات در بلند مدت باعث افزایش هزینه‌های تولید ناشی از افزایش قیمت مواد اولیه شده که به شرکت‌ها زیان می‌رساند.
با تغییر نرخ ارز روند پس‌انداز و سرمایه‌گذاری غیرمنطقی شده که امکان تخصیص بهینه منابع نخواهد بود.
نرخ ارز و صادرات
در زمان بحران، سیاست ارزی متفاوت از شرایط عادی اقتصاد کشور است. بسیاری بر این باورند که با افزایش نرخ ارز در کشور و افزایش قیمت دلار، زمان خوبی برای صادرات است و باید برای آن برنامه‌ریزی کرد.
اگر کاهش ارزش پول هر کشور، آگاهانه و با نظارت لازم دولت و کنترل‌های پولی همراه باشد، تأثیر مثبت بر افزایش صادرات خواهد داشت. همانند چین که با پایین نگه‌داشتن ارزش پول ملی خود نسبت به آمریکا، صادرات خود را افزایش داده است.
این افزایش نرخ ارز می‌تواند قدرت رقابت در بازارهای صادراتی را افزایش دهد؛ اما از طرفی باعث افزایش هزینه تولید و کمبود نقدینگی در داخل کشور می‌شود. همچنین بازپرداخت‌های ارزی نیز افزایش خواهد یافت.
با توجه به شرایط خاص کشورمان در منطقه و جهان، وجود شرایط تحریمی، نوسانات شدید قیمت ارز، شرایط سیاسی، روابط سیاسی، تصمیم‌های دولت و تأثیرگذاری مستقیم این موارد در تجارت بین‌الملل، توصیه می‌شود قبل از شروع تجارت با کشورهای خارجی از مشاوران با تجربه در این زمینه کمک بگیرید. کارشناسان GTG آماده ارائه انواع مشاوره به شما هستند.
نویسنده: حمید قاسمی
با توجه به شرایط و روابط سیاسی و منطقه‌ای کشورمان، و تصمیمات اخذ شده از سمت مسئولین و وجود تحریم‌ها، نرخ ارز همواره در کشورمان در حال تغییر است. نوسانات ارز علاوه بر محصولات داخل کشور، بر تجارت بین الملل هم تاثر گذار است. در این مقاله نگاهی کوتاه به تاثیر نوسانات ارز بر تجارت خواهیم داشت. به پول‌های خارجی ارز گفته می‌شود. به گفته دیگر به واحدهای پولی که در کشورهای دیگر به جز کشور اصلی داد و ستد شود به صورت کلی ارز گفته می‌شود.
با توجه به شرایط حاکم بر کشورمان، معمولا نرخ ارز، نوسانات زیادی دارد که این نوسانات ارز تاثیر مستقیمی بر تجارت بین الملل دارد. اثرات نوسانات ارز بر تجارت می‌تواند مثبت و یا منفی باشد. ما در اینجا مفصلا تأثیر نوسانات ارز بر تجارت و اقتصاد را بررسی خواهیم کرد.
تعیین قیمت ارز
قیمت ارز به دو صورت تعیین می‌شود. عرضه و تقاضا تعیین‌کننده قیمت ارز در کشورهایی است که گردش ارز در آن‌ها آزاد بوده و بانک مرکزی و دولت، دخالتی در تعیین نرخ ارز ندارند. اما در سایر کشورها ملاحظات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی، بانک مرکزی و دولت، نرخ ارز را تعیین می‌کنند؛ که یک نظام کنترلی را شکل داده‌اند. ایران جز کدام دسته است؟
تأثیر نرخ ارز
رایج‌ترین شاخص برای رقابت پذیری در مبادلات بین‌المللی، نرخ ارز موثر حقیقی است. از این شاخص برای ارزیابی تغییر و تحول قیمت‌ها و هزینه‌های نسبی استفاده می‌شود. این متغیر جایگاه کشورها را در عرصه رقابت نشان می‌دهد و تأثیر چشمگیری در توسعه اقتصاد کلان دارد؛ همچنین بر متغیرهای اساسی اقتصاد کلان تأثیرگذار است.
یکی از چالش‌های اصلی اقتصاد کشورمان، ایران، نرخ ارز و سیاست‌گذاری‌های ارزی است. این چالش همیشه در مجالس سیاست‌گذاری اقتصاد کشور و نحوه تعیین نرخ ارز و اثرات آن وجود داشته است.
ارزش پول ملی در دنیای بین‌الملل نقش اساسی در تعیین هزینه‌های اقتصادی مربوط به سرمایه‌گذاری، واردات و صادرات دارد که بر رشد اقتصادی اثرگذار است. نوسانات نرخ ارز می‌تواند باعث ایجاد تردید در تجارت بین‌المللی شود که با کاهش سرمایه‌گذاری در بخش خارجی، باعث کاهش تجارت و جریان سرمایه شده و سبد دارایی‌های مالی به هم می‌خورد.
برخی عوامل تاثیرگذار در تعیین نرخ ارز در کشور:
- چالش‌های سیاسی خارجی مثل تحریم‌ها، برجام و مسائل منطقه‌ای با همسایگان
- چالش‌های سیاسی داخلی مثل اعتراضات و اعتصابات صنفی، کسری بودجه دولت، اثرهای تقویمی و سیاست‌های ضد تورمی
همچنین نرخ ارز بر قدرت رقابتی تولیدکنندگان، سطح تولید و اشتغال اثرگذار است که روی سطح عمومی قیمت‌ها و تورم تأثیر مستقیم دارد؛ بنابراین با توجه به اثرات مستقیم نرخ ارز بر عملکرد اقتصادی کشور، سیاست‌گذاری‌های ارزی و تعیین نرخ ارز اهمیت بالایی دارد.
تأثیرات تغییر نرخ ارز
اقتصاد کلان یک کشور به سایر کشورها از طریق بازار کالاها، توسط نرخ ارز مرتبط می‌شود. با افزایش نرخ ارز، صادرات غیر نفتی و تراز تجاری بهبود می‌یابد. ولی این تغییرات در بلند مدت باعث افزایش هزینه‌های تولید ناشی از افزایش قیمت مواد اولیه شده که به شرکت‌ها زیان می‌رساند.
با تغییر نرخ ارز روند پس‌انداز و سرمایه‌گذاری غیرمنطقی شده که امکان تخصیص بهینه منابع نخواهد بود.
نرخ ارز و صادرات
در زمان بحران، سیاست ارزی متفاوت از شرایط عادی اقتصاد کشور است. بسیاری بر این باورند که با افزایش نرخ ارز در کشور و افزایش قیمت دلار، زمان خوبی برای صادرات است و باید برای آن برنامه‌ریزی کرد.
اگر کاهش ارزش پول هر کشور، آگاهانه و با نظارت لازم دولت و کنترل‌های پولی همراه باشد، تأثیر مثبت بر افزایش صادرات خواهد داشت. همانند چین که با پایین نگه‌داشتن ارزش پول ملی خود نسبت به آمریکا، صادرات خود را افزایش داده است.
این افزایش نرخ ارز می‌تواند قدرت رقابت در بازارهای صادراتی را افزایش دهد؛ اما از طرفی باعث افزایش هزینه تولید و کمبود نقدینگی در داخل کشور می‌شود. همچنین بازپرداخت‌های ارزی نیز افزایش خواهد یافت.
با توجه به شرایط خاص کشورمان در منطقه و جهان، وجود شرایط تحریمی، نوسانات شدید قیمت ارز، شرایط سیاسی، روابط سیاسی، تصمیم‌های دولت و تأثیرگذاری مستقیم این موارد در تجارت بین‌الملل، توصیه می‌شود قبل از شروع تجارت با کشورهای خارجی از مشاوران با تجربه در این زمینه کمک بگیرید. کارشناسان GTG آماده ارائه انواع مشاوره به شما هستند.
نویسنده: حمید قاسمی
